گیاهی پایا از خانواده زنجبیلها و از راسته تک‌لپه‌ای‌هاست. این گیاه دارای ریزوم غده‌ای ناهموار و ۳ تا ۴ ساقه یکساله به ارتفاع ۳۰ سانتیمتر تا یک متر می‌باشد. برگ‌های آن متناوب، دراز و دارای یک رگبرگ اصلی مشخص و رگبرگهای فرعی مایل هستند. پهنک برگ این گیاه به یک غلاف بزرگ و شکاف‌دار ختم میشود که بخش زیادی از ساقه را می‌پوشاند. گلهای آن به صورت سنبله‌ای و با فلس‌های نازک پوشیده شده‌اند. رنگ گلها مایل به زرد با لکه‌های قهوه‌ای است. قسمت مورد استفاده این گیاه ریزوم آن است که پس از خشک شدن به بازار عرضه میشود. بوی زنجبیل قوی و معطر و طعم آن تند و سوزان است. شنکلیل سندهی، ادرک یا زنجبیل پرورده، مربای و کنسرو زنجبیل، گیاهی زیبا و پایا از خانواده مرکبان است که ارتفاع آن به ۱.۷۵ تا ۲ متر می‌رسد و معمولاً در چمنزارها و نواحی مرطوب به صورت خودرو رشد می‌کند. ریشه‌اش ضخیم و گوشتی و ساقه‌اش راست و استوانه‌ای شکل با شاخه‌های متعدد است. قطعات خشک شده ریشه این گیاه و مربای آن در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
زنجبیل
لغت نامه دهخدا
تا به رنگ و بوی چون سوسن نباشد شنبلید
تا به طعم و فعل چون زیتون نباشد زنجبیل.فرخی.رجوع به تحفه حکیم مؤمن، اختیارات بدیعی، ترجمه داود ضریر انطاکی، المعرب جوالیقی، ترجمه صیدنه و ترکیبهای این کلمه شود.
- تیره زنجبیل؛ گیاهان این تیره همه در مناطق گرم روئیده و ساقه های هوایی آنها شاخه فرعی ندارد، گلهای آنها نیز نامنظم است. انواع آن که بعضی از آنها خواص دارویی و خوراکی دارند از این قرارند:
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
* زنجبیل شامی: (زیست شناسی ) = راسن
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه عمومی
ترکیبات اصلی و اساسی زنجبیل شامل انواع قندها ( از ۵۰ تا ۷۰ درصد )، چربی ها ( از ۳ تا ۱۸ درصد )، اولئورزین ( از ۴ تا ۵/۷ درصد ) و ترکیبات سوزاننده ( از ۱ تا ۳ درصد ) می باشد.
۱ قاشق غذاخوری زنجبیل تازه ( معادل ۶ گرم ) حاوی ۵ کالری، ۱ گرم کربوهیدرات و به مقدار ناچیزی چربی، پروتئین و فیبر می باشد.
زنجبیل از زمان های دور به کار برده می شد و هنوز هم در طب سنتی چین جایگاه باارزشی دارد. در ایران باستان نیز این گیاه با نام ژنگویر شناخته شده بوده است و از ایران و کشورهای عربی به سوی غرب، گسترش یافت. در غرب، پزشکی یونانی به نام «دیوسکوریدس» نخستین بار در سده یکم میلادی کاربرد درمانی زنجبیل را ثبت کرد. سده ها پیش از آن، این گیاه عطردار از کشورهای خاور دور به اروپا صادر می شده است و تا سده های میانه، به عنوان یک ماده اولیه آشپزی در اروپا کاملاً شناخته شده بود.
امروزه این گیاه در بیشتر مناطق استوایی کشت می شود. آشنایان با پزشکی هندی آیورودا از آن به عنوان داروی جهانی نام می برند؛ این امر نه تنها به خاطر خواص ضد قارچی، ضد باکتری آن است، بلکه به خاطر اثر تسکین بخش آن بر روی دستگاه گوارش هم هست، که اینها باعث شده هندیان بیش از ۲۰۰۰ سال زنجبیل را مصرف کرده اند و یکی از بهترین شفابخش های طبیعی برای درمان بیماری های مسافرت، حالت تهوع و سرگیجه در غرب مطرح کرده اند.
در پژوهشی که در دانمارک انجام شد به ۴۰ نفر از دانشجویان نیرو دریایی یک گرم پودر زنجبیل و به ۴۰ نفر دیگر مقداری دارونما داده و مشاهده شد زنجبیل به مراتب در کاهش دفعات استفراغ و از بین بردن عرق سرد مؤثر بوده. زنجبیل دارای ترکیباتی همچون گینجرول است که گیرنده ۳ سروتونین در مرکز استفراغ ( قسمتی در ساقه مغز ) را مسدود می کند.
زنجبیل (سرده). زنجبیل ( نام علمی: Zingiber ) نام یک سرده از تیره زنجبیلیان است.
دانشنامه آزاد فارسی
زَنجَبیل (ginger)
گیاهی پایا، با نام علمی Zingiber officinale، از خانوادۀ زنجبیل، در جنوب شرقی آسیا. نی مانند است و ریشۀ زیرزمینیو تندمزۀ آن برای طعم دادن به غذا و تهیۀ مربا و غذاهای کنسروشده به کار می رود. زنجبیل دارای آثار نیرودهنده، مقوی معده، بادشکن و ضد اسکوربوت است. این گیاه به صورت وحشی در ایران یافت نمی شود.
دانشنامه اسلامی
زنجبیل ساقه زیر زمینی گیاهی معطر به همین نام می باشد.
کاربرد زنجبیل در فقه
از آن به مناسبت در باب صلات و حج نام بردهاند.
← سجده بر زنجبیل
۱. ↑ ریاض المسائل ج۳، ص۲۸۶.
...
[ویکی الکتاب] معنی زَنجَبِیلاًَ: زنجبیل (در عرب مرسوم بوده که از زنجبیل استفاده عطر و بوی خوش میکردهاند، و آن را در جام نوشیدنیها میریختند، در این آیه شریفه 17 سوره مبارکه انسان به ابرار وعده داده که زنجبیل بهشتی را که پاکیزهتر و خوشبوتر است در جام شرابشان میریزند. )
تکرار در قرآن: ۱(بار)
. زنجبیل معروف است در مجمع و صافی و تفسیر بیضاوی گفتهاند: عرب از شراب ممزوج با زنجبیل بسیار خوشش میآمد در اقرب آن را زنجبیل مشهور و نیز به معنی خمر گفته است. نا گفته نماند این کلمه که یکبار در قرآن آمده نکره است و نمیشود آن را زنجبیل ساده دنیا دانست بلکه زنجبیل بخصوصی است. طبرسی در ذیل آیه فوق از ابن عباس نقل می‌کند که: هر چه خدا از نعم بهشتی در قرآن وصف کرده نظیر آن در دنیا نیست و خدا آن را به اسم معروف ذکر کرده (تا مردم بدانند).
ویکی واژه
گیاهی است پایا، دارای برگ‌های دراز و باریک، گلهایش خوشه‌ای و زردرنگ، ارتفاعش تا یک متر می‌رسد. قسمت مورد استفادة این گیاه ریزوم آن است که همان زنجبیل معروف است، طعمش تند و سوزان است، در قدیم برای درمان سرماخوردگی از آن استفاده می‌شد.
جملاتی از کلمه زنجبیل
بیا ساقی، آن می که چون سلسبیل سرشتی ز کافور و از زنجبیل
همچو چشمهٔ سلسبیل و زنجبیل هست در حکم بهشتی جلیل
گه عرب گردی و گوئی زنجبیل گه همی خوانی تسمّی سلسبیل