این واژه به معنای گردهمایی و تجمع افرادی است که با یکدیگر جمع شده و عقاید مذهبی مشترکی دارند. در اصطلاح، این واژه به مکان عبادت مسیحیان یا جامعه مذهبی مسیحی اشاره می‌کند. کاتولیک رم، ارتدکس روسی و انگلستان دارای نظام اسقفی هستند که در آن اختیارات آن به اسقف‌ها و روحانیون واگذار شده است. در انواع جماعتی، مرجع نهایی تصمیم‌گیری به جماعت محلی تعلق دارد. در انواع مشایخی، اداره آن به هیئت رهبران یا مشایخ سپرده میشود و تصمیمات از طریق پارلمان و شورا اتخاذ می‌گردد. از بزرگ‌ترین کلیساهای جهان می‌توان به کلیسای سن پتر در واتیکان، کلیسای سامبا در تفلیس پایتخت گرجستان، جامع سنت جان در نیویورک و باسیلیسیا در ساحل عاج اشاره کرد. ایاصوفیه در استانبول کنونی نیز در سال ۵۳۷ به عنوان بزرگ‌ترین کلیسای جهان شناخته می‌شد.
کلیسا
لغت نامه دهخدا
در کلیسا به دلبری ترسا
گفتم ای دل به دام تو در بند.هاتف اصفهانی.و رجوع به کنشت و کنیسه شود. || پرستشگاه کفار. ( غیاث ) ( آنندراج ).
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
فرهنگ فارسی
کلیسیا:معبدمسیحیان، عبادتگاه ترسایان
۱ - معبد ترسایان محل عبادت مسیحیان: ( در کلیسابدلبری ترسا گفتم ای بدام تو در بند... ) ( هاتف اصفهانی )
دانشنامه آزاد فارسی
(از واژۀ یونانی اِکْلیسیا به معنی «مجتمع») جامعۀ پیروان عیسی مسیح و زیرمجموعه های آن. کلیسا از دیرباز به سه بخش تقسیم شده است: مسیحیان زنده و فعال (مبارزان کلیسا)، مردگانی که در برزخ اند (کلیسای معذب)، و مؤمنانی که مرده و به بهشت رفته اند (فاتحان کلیسا). عیسی وظیفۀ تأسیس کلیسای مسیحی را به پطرسِ حواری سپرد (متی، ۱۶: ۱۸). گفته اند کلیسا با نزول روح القدس در روز پنجاهه (پِنطیکاست)آغاز شد و از آن زمان، مردم دسته دسته بدان پیوستند. همچنین، عنوان کلیسا به کلیساهای انگلستان، ارتدوکس شرقی، و کاتولیک رومی، که هریک خود را یگانه کلیسای واقعی مسیحیت می دانند، اطلاق می شود. کلیسا به این معنی مترادف مذهب است و به سازمان های فرق مختلف مسیحی اطلاق می شود. اما در زبان فارسی واژه کلیسا عموماً به بنا یا عبادتگاه مسیحیان گفته می شود، مثل کلیسای وانک در جلفای اصفهان قره کلیسا در آذربایجان و کلیسای نتردام در پاریس. نیز ← مسیحیت
دانشنامه اسلامی
کلمه کلیسا در زبان فارسی برگرفته از واژه ی یونانی "اکلسیا (Ekklesia) " است که به معنی "جماعت" یا "انجمن" می باشد.
Achtemeier، Paul J. (ed.)، Harpercollins Bible Dictionary، (Harper San Francisco، ۱۹۹۶، ۲nd ed.)، ص۱۸۳.
نخستین معنی کلیسا عبارتست از "مجمع ایمان داران مسیحی". در این استعمال که در عهد جدید بسیار رایج است، کلمه ی کلیسا برای اشاره به کل جامعه ی مسیحیان و یا مجموعه ی مسیحیان یک منطقه به کار می رود. اولین کاربرد کلمه ی کلیسا را در کلمات خود حضرت مسیح می توان یافت. آن حضرت خطاب به پطرس فرمود: «و من نیز تو را می گویم که تویی پطرس (کلمه ای یونانی به معنی صخره) و بر این صخره، کلیسای خود را بنا می کنم.»
انجیل، متی، ۱۸: ۱۶.
کلیسا (در زبان انگلیسی میان کلیساهای بزرگ و کوچک در نام گذاری تفاوت وجود دارد. کلیساهای بزرگ را معمولا Church و کلیساهای کوچک را که معمولا نمازخانه محسوب می شوند Chapel می نامند.)،
New Catholic Encyclopedia، (Gale، ۲۰۰۳، ۲nd ed.)، vol. ۳، ص۳۸۲.
...
[ویکی اهل البیت] کلمه ی کلیسا در زبان فارسی برگرفته از واژه ی یونانی "اکلسیا" است که به معنی "جماعت" یا "انجمن" می باشد. این کلمه 115 بار در کل عهد جدید به کار رفته است. در رسالات پولس (به انضمام رساله به عبرانیان) 61 بار، در اعمال رسولان 23 بار، در کتاب مکاشفه 20 بار و در سایر رسالات عهد جدید مجموعاً 11 بار از این کلمه استفاده شده است.
کلمه ی کلیسا دارای دو کاربرد رایج است. کاربرد اول آن که در عهد جدید بسیار استعمال شده به معنی "مجمع ایمانداران مسیحی" است و در حقیقت به جماعت مؤمنان، کلیسا اطلاق می شود. بنابراین مراد از کلیسای قرنتس، مجموعه ی مسیحیان قرنتس و مراد از کلیسای انطاکیه، مجموعه ی مسیحیان انطاکیه می باشد.
پولس در رساله ی اول خویش به قرنتیان و نیز در رساله ی به غلاطیان می نویسد: «من به کلیسای خدا جفا می رساندم». در این استعمال و مواردی از این دست، مراد همان مجمع ایمان داران مسیحی بوده است. البته بعدها و در پی بروز اختلافات میان کلیسای مسیحی (مجمع مسیحیان)، کلمه ی کلیسا در معنایی جدید یعنی "فرقه" بکار رفت، بنابراین مراد از کلیسای کاتولیک، فرقه ی کاتولیک است و مراد از کلیسای لوتری، فرقه ی لوتری است.
کاربرد دوم این واژه، در مورد ساختمانی است که مسیحیان در آن به انجام عبادت می پردازند.
در این نوشتار به بررسی هر دو مفهوم این واژه خواهیم پرداخت.
نخستین معنی کلیسا عبارتست از "مجمع ایمان داران مسیحی". در این استعمال که در عهد جدید بسیار رایج است، کلمه ی کلیسا برای اشاره به کل جامعه ی مسیحیان و یا مجموعه ی مسیحیان یک منطقه به کار می رود.
اولین کاربرد کلمه ی کلیسا را در کلمات خود حضرت مسیح می توان یافت. آن حضرت خطاب به پطرس فرمود: «و من نیز تو را می گویم که تویی پطرس (کلمه ای یونانی به معنی صخره) و بر این صخره، کلیسای خود را بنا می کنم».
ویکی واژه
عبادتگاه مسیحیان.
جملاتی از کلمه کلیسا
به صید صوفی و زاهد به دیر و کعبه خرام خراب ساز کلیسا و خانقاهی چند
گو که آن شوریده ی یکتای فرد در کلیسا شد چه گفت و او چه کرد
قمری به کلیسای چمن راهب ترساست زُنّار به گردن پی تعظیم کلیساست