به مدت چهل روز اشاره دارد که زن پس از زایمان باید در خانه بماند تا زمانی که پاک شود. در این مدت، او نباید به حمام برود و نماز بخواند. گفته میشود که این دوره به چله معروف است. شب یلدا یا شب چله یکی از جشن‌های سنتی ایرانی به شمار می‌آید. این جشن به مناسبت طولانی‌ترین شب سال و آغاز تدریجی افزایش طول روزها در نیم‌کره شمالی، که با انقلاب زمستانی همزمان است، برگزار میشود. شب چله از غروب ۳۰ آذر یعنی آخرین روز پاییز آغاز و تا طلوع ۱ دی نخستین روز زمستان ادامه دارد. در این شب، خانواده‌های ایرانی معمولاً انواع میوه‌ها، به ویژه هندوانه، انار و خرمالو را تهیه کرده و دور هم می‌نشینند. همچنین، خواندن شاهنامه و قصه‌گویی بزرگ‌ترها برای سایر اعضای خانواده و فال‌گیری با دیوان حافظ نیز از سنت‌های رایج این شب است. در نیم‌کره جنوبی، برعکس نیم‌کره شمالی، شب چله کوتاه‌ترین شب سال محسوب میشود.
چله
لغت نامه دهخدا
چله. [ چ ِل ْ ل َ / ل ِ ] ( اِ ) ریسمانی باشد که از پهنای کار جولاهگان زیاد آید و آن را ببافند و به انگشت پیچیده در جایی گذارند. ( برهان ) ( انجمن آرا ) ( ناظم الاطباء ). تار جولایان که در مقابل پود است. ( از لغت محلی شوشترنسخه خطی ). چند رشته نخ از مجموعه نخهایی که تارهای پارچه نخی یا ابریشمی را تشکیل دهد ( در تداول جولاهگان فیض آباد محولات بخش تربت حیدریه ). || زه کمان را نیز گویند. ( برهان ) ( انجمن آرا ) ( از آنندراج ) ( از ناظم الاطباء ). چله کمان. وتر. جُلاهِق. ( منتهی الارب ).
فرهنگ معین
( ~. ) (اِ. ) ۱ - چهل روز بعد از زایمان. ۲ - چهل روزی که درویشان در گوشه ای نشینند و به عبادت و ریاضت پردازند. ۳ - چهلمین روز درگذشت کسی. ۴ - اربعین (اعم از چهل روز یا چهل سال ). ۵ - مدتی معین از فصل زمستان و فصل تابستان.، ~ بزرگ الف - چهل روز از زم
( ~. ) [ تر. ] (اِ. ) زه کمان، وتر.
فرهنگ فارسی
( اسم ) ۱ - چهل روز که زن بعد از زادن گذراند تا پاک شود. ۲ - چهل روزی که درویشان در گوشه ای نشینند و عبادت کنند و ریاضت کشند. ۳ - روز چهلم مرگ عزیزی. ۴ - روز چهلم شهادت امام حسین اربعین بیستم صفر. ۵ - چهلمین روز تولد کودک که مراسمی برپا کنند. ۶ - اربعین ( اعم از چهل روز یا چهل سال ). ۷ - مدتی معین از فصل زمستان و فصل تابستان. یا چل. بزرگ. ۱ - چهل روز از زمستان که آغاز آن مطابق اول جدی و هفتم دی ماه جلالی و بست و دوم دسامبر فرنگی است و پایانش شانزدهم بهمن ماه جلالی و سی ام ژانوی. فرنگی است. ۲ - چهل روز از تابستان که اول آن مطابق است با پنجم تیر ماه جلالی و آخر آن یازدهم مرداد ماه جلالی. یا چل. کوچک. ۱- بیست روز از فصل زمستان که آغاز آن از هفدهم بهمن ماه جلالی شروع میشود و در پنجم اسفند ماه پایان می یابد. ۲ - بیست روز. تابستان که آغاز آن دوازدهم مرداد ماه و آخر آن روز اول شهریور ماه باشد. یا چل. تابستان. گرمای سخت. یا چل. زمستان. سرمای سخت.
دهی از دهستان بربرود بخش الیگودرز شهرستان بروجرد
جملاتی از کلمه چله
از عالم نیرنگ املِ هیچِ مپرسید آفاق، شرر فرصت و زاهد چله دارد
هر چل تو یک چله کز علم و حال سیر کنی در درجات کمال
