ناله به معنای صدای آه یا زاری است که به طور معمول به دلیل درد جسمی یا عاطفی ایجاد میشود. این صدا میتواند نشاندهنده احساسات عمیق مانند غم، اندوه، یا ناامیدی باشد.
ناله در شعر و نثر به عنوان ابزاری برای بیان احساسات عمیق و غمانگیز به کار میرود. شاعران ممکن است از این واژه برای توصیف حالاتی از اندوه و درد استفاده کنند.
دلی که جان دو عالم به باد دادهٔ اوست در او اثر چو بود نالهای و آهی را
در دیده موج اشک و به دل کوه های درد بر سینه خیل داغ و به لب ناله های زار
چوپان، کودک را به خانه برد. وقتی همسر چوپان به نام سِپاکو از موضوع باخبر شد، با ناله و زاری به شوهرش اصرار ورزید که از کشتن کودک خودداری کند و به جای او، فرزند خود را که تازه زاییده و مرده به دنیا آمده بود را در جنگل رها سازد. چوپان نظر همسرش را پذیرفت و جسد مردهٔ فرزندش را به مأموران هارپاگ سپرد و خود سرپرستی کوروش را به گردن گرفت. هارپاگ هم جسد پسر چوپان را با اسمی دیگر در مقبرهٔ شاهی دفن کرد.
دماوند در اساطیر ایران جایگاه ویژهای دارد. شهرت آن بیش از هر چیز در این است که فریدون از شخصیتهای اساطیری ایران، ضحاک را در آنجا در غاری به بند کشیدهاست و ضحاک آنجا زندانیست تا آخرالزمان که بند بگسلد و کشتن خلق آغاز کند و سرانجام به دست گرشاسپ کشته شود. هنوز هم بعضی از ساکنان نزدیک این کوه باور دارند که ضحاک در دماوند زندانی است و اعتقاد دارند که بعضی صداهایی که از کوه شنیده میشود، نالههای هموست.