نارون

نارون. [ نارْ وَ ] ( اِ ) ناروان. ( برهان قاطع ). درختی است بغایت خوش اندام و پربرگ و سایه دار. ( غیاث اللغات ) ( از جهانگیری ). درخت بسیارسایه است، همیشه جوان، به زمستان و تابستان یکی باشد، برگش به برگ بید مانند است. ( نزهة القلوب ). درختی است سخت راست بالا و پیشه وران از چوب آن دست افزار و آلات سازند. ( صحاح الفرس ) ( از اوبهی ). و باشد که قامت خوبان را به سبب تناسب و راستی بدان تشبیه کنند. ( صحاح الفرس ). بشکال. شجرةالبق.دردار. ( بحر الجواهر ) دارون. ناروان. ناروند. پشه غال. پشه دار. پشه خانه. سده. سدق. آغال پشه. سارخکدار. سارشکدار. ناژبن. بوقیصا. خوش سایه. سایه خوش. نشم الاسود.

نارْوَن (elm)
گروهی از درختان جنس اولموس، از خانوادۀ نارون. در نواحی معتدل نیمکرۀ شمالی و بخش های کوهستانی مناطق گرمسیری یافت می شوند. همه برگ هایی با لبه های دندانه دار مضاعف و خوشه هایی از گل های کوچک دارند. یکی از گونه های نارون عبارت است از ملج، اولموس گلابرا، بومی جنگل های اروپا و آسیای شمالی تا ژاپن. این درخت در ارتفاعات و جنگل های شمال ایران یافت می شود. چوب این درخت صنعتی است و در مصارف روستایی برای تهیه لاک و کلاهک پایه کندوج و نیز به منزلۀ مصالح ساختمانی به کار می رود. نارون مجنون نیز واریته ای از همین گونه است که در ۱۳۱۵ش به ایران وارد شده است. نارون سفید امریکای شمالی، اولموس امریکانا و نارون قرمز، اولموس فولوا، از دیگر گونه هایند. تکثیر نارون ها، غیر از ملج، غیر جنسی است و با پاجوش تکثیر می شوند. بیماری قارچی سراتوسیستیس اولمی، معروف به بیماری نارون هلندی، باعث کاهش تعداد درختان نارون در اروپا و امریکای شمالی شد. علت نام گذاری این بیماری شیوع آن در هلند در ۱۹۲۴ است. این بیماری با سوسک از درختی به درخت دیگر سرایت می کند. نارون تا ۴۰۰۰پ م در اروپا گسترده بود. در آن زمان، این درخت ناگهان ازبین رفت و مجدداً در قرن ۱۲م ظاهر شد. این موضوع ممکن است براثر همه گیری این بیماری در آن سال ها باشد. در ۱۹۹۷، باغ گیاهان ملی امریکا نوعی نارون با نام ولی فورج تولید کرد که نسبت به این بیماری مقاوم است. نارون انگلیسی معمولی، Ulmus procera، در سراسر اروپا پراکنده است. بلندی آن به ۳۵ متر می رسد و گل هایی ارغوانی ـ قهوه ای، کوچک، و دسته دسته پیش از ظهور برگ می آورد. نارون چتری، اولموس کارپینیفولیا، تاج کروی زیبایی دارد و در باغ های ایران به منزلۀ درخت سایه افکن کاشته می شود. بعضی از دانشمندان اصل این درخت را از ترکستان و بعضی از ایران و ارمنستان می دانند.