لبنیات

فرآورده‌های غذایی که از شیر حیوانات اهلی تولید می‌شوند، عموماً با شیر گاو تهیه می‌گردند؛ با این حال، در نقاط مختلف جهان، شیر سایر پستانداران نظیر بز، گوسفند، گاومیش، گوزن و اسب نیز به کار گرفته می‌شود. محصولات لبنی، به عنوان منبعی غنی از کلسیم، نقش حیاتی در سلامت دندان‌ها، استخوان‌ها، قلب، عضلات و سیستم عصبی ایفا می‌کنند و به این ترتیب، خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها را کاهش می‌دهند. علاوه بر این، لبنیات حاوی پروتئین، ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی ضروری دیگر از جمله سلنیوم، روی، فسفر، پتاسیم و منیزیم هستند. لازم به ذکر است که تمامی فرآورده‌های لبنی دارای میزان قابل توجهی چربی، به ویژه چربی‌های افزایش‌دهنده کالری، می‌باشند. برخی از این محصولات حاوی باکتری‌های مفیدی هستند که در تولید ماست و شیر به کار رفته و به حفظ تعادل باکتری‌های موجود در روده کوچک کمک می‌کنند. این باکتری‌ها در حفظ سلامت بدن در برابر سرطان و کاهش کلسترول نیز مؤثرند. از جمله فرآورده‌های لبنی می‌توان به شیر، ماست، پنیر، خامه، سرشیر، خامه ترش، شیر خشک، شیر غنی شده، کره، دوغ و بستنی اشاره نمود. از دیرباز، انسان با بهره‌گیری از شیر، اقدام به تولید مواد غذایی تازه و نیز فرآورده‌هایی با قابلیت نگهداری طولانی‌تر نموده است. در برخی کشورها، تقریباً نیمی از شیر تولیدی به صورت شیر پاستوریزه، کم‌چرب یا چرخ‌کرده، به شکل تازه مصرف می‌شود؛ اما بخش اعظم شیر به فرآورده‌های قابل نگهداری نظیر کره، پنیر و شیر خشک تبدیل و به بازار عرضه می‌گردد.