قنبر، غلام حضرت علی (ع) و یکی از یاران نزدیک ایشان بود. او در جنگ صفین به عنوان پرچمدار بخشی از سپاه امام علی (ع) فعالیت میکرد و در نهایت به دست حجاج بن یوسف ثقفی به شهادت رسید. در مورد نسب و خانواده قنبر، اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. او مدتی را در شهر بیهق زندگی کرده است. کنیه او، ابو شعثاء، به معنای دانشمند پیر با موی ژولیده است. این کلمه در واقع از واژه فارسی غم بر نشأت گرفته است که در زبان عربی به آن تغییر یافته و دوباره در فارسی به همان شکل به کار رفته است. وی، یکی از یاران نزدیک و غلام و دربان حضرت علی(ع) بود و همچنین دربان امام حسن مجتبی(ع) نیز به شمار میرفت. شیخ طوسی او را در زمره اصحاب امام علی(ع) معرفی کرده است. امام صادق(ع) نقل کردهاند که وی علاقه زیادی به حضرت علی داشت و هرگاه آن حضرت شبها از منزل خارج میشد، او به طور نامحسوس از او مراقبت میکرد. در عوض، حضرت علی(ع) نیز به قنبر توجه ویژهای داشت. روزی، حضرت علی(ع) دو لباس خرید؛ یکی به قیمت سه درهم و دیگری به قیمت دو درهم. او لباس گرانتر را به قنبر داد و به او گفت: تو جوانی هستی و از شور جوانی برخورداری و من از پروردگارم شرم دارم که خود را برتر از تو بدانم، زیرا از رسول خدا(ص) شنیدم که فرمود: به خدمتکارانتان همان چیزی را بپوشانید که خودتان میپوشید و همان چیزی را به آنها بخورانید که خود میخورید.
قنبر
لغت نامه دهخدا
امیر عاصم و عمار یاسر و مقداد
صهیب و زهره و زید و قتاده و قنبر.ناصرخسرو.صد شکر که مداح شه مردانم
ثابت به ثنا و ثانی حسانم
اکنون نه کمینه بنده فرمانم
دیرینه غلام قنبر و سلمانم.حسامی واعظ ( مجالس النفایس ص 143 ).غلام وی اند امّت جدّ او
چو قنبر علی مرتضی را غلام.سوزنی.- مولای قنبر؛ لقبی است که قصه سرایان و معرکه گیران به علی بن ابیطالب دهند. رجوع به ابوالشعثاء مولی شود.
قنبر. [ قَم ْ ب َ ] ( اِخ ) دهی است از دهستان مؤمن آباد بخش درمیان شهرستان بیرجند، واقع در 43هزارگزی جنوب درمیان و 4 هزارگزی خاور شوسه بیرجند به درج. موقع جغرافیایی آن جلگه و هوای آن معتدل است. سکنه آن 144 تن است. آب آن از قنات و محصول آن غلات، لبنیات و شغل اهالی زراعت و مالداری و قالیچه بافی است.راه مالرو دارد. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9 ).
فرهنگ فارسی
نام ابوالشعثائ مولی ابن معمر است و نام قنبر را علی علیه السلام بوی داد.
فرهنگ اسم ها
معنی: نام یکی از تابعان علی ( ع )
دانشنامه اسلامی
قنبر از نظر نَسَب شخصی مجهول است و اطلاعاتی درباره آباء و اجداد او در دست نیست. او مدتی در شهر بِیهَق (در نزدیکی سبزوار کنونی) زندگی کرده است. کنیه وی را ابو شعناء گفته اند. ابوشعنا یعنی دانشمند پیر ژولیده مو.
قنبر از اصحاب خاص، غلام و دربان(حاجب) حضرت علی(ع) بود. وی همچنین دربان امام حسن مجتبی(ع) بوده است. شیخ طوسی، او را در شمار اصحاب امام علی(ع) یاد می کند.
جملاتی از کلمه قنبر
او را چه حد لاف غلامی ولی ز صدق خاک ره بلال و هواخواه قنبرست
شد غلام او صغیر و گشت از هر خواجه فارغ منت ار دارد بجز از خواجه قنبر ندارد
آن صاحب شمشیر دو دم خواجه قنبر کز تیغ وی آمد ملک و ملک مسخر