فورانی واژه‌ای فارسی با معانی چندگانه و کاربردهای متنوع است. در معنای اصلی و رایج، به پدیده‌هایی اطلاق می‌شود که به صورت ناگهانی، سریع و بدون هیچ‌گونه اخطار قبلی رخ می‌دهند. این قبیل وقایع، ماهیتی آنی و پیش‌بینی‌نشده دارند و معمولاً با شدت و سرعتی غافلگیرکننده همراه هستند. برای مثال، در عباراتی مانند فشار فورانی یا واکنش فورانی، این مفهوم به خوبی نمایان است؛ جایی که فشار یا واکنشی به طور ناگهانی و بدون درنگ بروز می‌کند.
در برخی زمینه‌های تخصصی یا متون تاریخی، معنای این واژه کمی متفاوت و به منسوب به فوران تغییر می‌یابد. این کاربرد بیشتر در اشاره به ریشه‌شناسی یا تعلق مکانی دیده می‌شود. به عنوان مثال، در متون کهن، ممکن است فورانی به فردی اشاره داشته باشد که اصالتش به ده فوران در حوالی همدان بازمی‌گردد. این جنبه از معنا، ریشه‌های جغرافیایی و تباری را برجسته می‌سازد و کاربرد آن به لحن و بافت متن بستگی دارد.
