سرنگونی به معنای سقوط، فروپاشی یا برکناری یک حکومت، رژیم، یا ساختار قدرت است. این واژه در زمینه‌های سیاسی به کار می‌رود و به وضعیتی اشاره دارد که در آن یک نظام حکومتی به طور ناگهانی یا تدریجی از بین می‌رود و جای خود را به نظام یا ساختار دیگری می‌دهد.
کاربردها
سیاسی: این فرایند به برکناری یک دولت یا رژیم از قدرت اشاره دارد که ممکن است از طریق انقلاب، کودتا، یا فشارهای اجتماعی و اقتصادی اتفاق بیفتد. به عنوان مثال مانند سرنگونی رژیم شاهنشاهی در ایران در سال 1979، نمونه‌ای از این نوع فروپاشی است.
اجتماعی: در این زمینه، سرنگونی می‌تواند به تغییرات عمده در ساختار اجتماعی یک جامعه اشاره داشته باشد. این تغییرات ممکن است ناشی از تحولات فرهنگی، اقتصادی یا تکنولوژیکی باشند که به نوبه خود می‌توانند منجر به تغییرات در قدرت و نفوذ گروه‌های اجتماعی شوند.
نظامی: در برخی موارد، سرنگونی به معنای شکست نظامی یک کشور یا گروه در جنگ یا درگیری است. این نوع با خسارات جانی و مالی فراوان همراه است و می‌تواند به تغییرات عمده در نقشه‌های سیاسی و جغرافیایی منجر شود.
در دوران بشار اسد، هرچند رهبر اخوان در تبعید بود ولی بسیاری از اعضای اخوان سوریه از زندان آزاد شدند. رهبران اخوان در سال ۲۰۰۶ تمایل خود به سرنگونی مسالمت‌آمیز رژیم موجود و سرکار آمدن یک حکومت مدنی دموکراتیک را عنوان کردند.
در واپسین روزهای فرمانروایی قذافی لیبی در شاخص توسعهٔ انسانی یکم در آفریقا و پنجاه و سوم در جهان بود. هشت سال پس از سرنگونی قذافی (گزارش سال ۲۰۱۹ میلادی) سازمان ملل متحد لیبی را در رتبهٔ صد و دهم جهانی و ششم آفریقا قرار داد.
بیشتر نیروهای مسلح حکومت اقلیم کردستان را پیشمرگه‌ها تشکیل می‌دهند که امروزه بخشی از نیروهای مسلح عراق هستند. پیشمرگه‌ها مبارزانی کرد هستند که از زمان جمهوری مهاباد تاکنون نیروهای مسلح کرد به این نام نامیده شده‌اند. نیروهای پیشمرگه کردستان عراق در فرایند سرنگونی رژیم بعث از جانب نیروهای هم‌پیمانان در سال ۲۰۰۳ در قسمت شمالی عراق نقش عمده‌ای داشتند.
فعالیت‌های سرویس اطلاعات مخفی بریتانیا شامل طیف وسیعی از اقدامات سیاسی پنهان از جمله همکاری با آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا در سرنگونی دولت قانونی محمد مصدق در ایران می‌شود.
