رفراندوم (Referendum) یک واژه سیاسی است که به معنای «آرای عمومی» یا «رأیگیری مستقیم مردم» درباره یک موضوع خاص یا قانونی مشخص است. در واقع، رفراندوم فرایندی است که در آن دولت یا نهادهای حاکم، تصمیم میگیرند موضوعی مهم را به طور مستقیم به رأی مردم بگذارند تا آنها درباره آن نظر بدهند و تصمیم نهایی گرفته شود.
ماهیت: رفراندوم نوعی دموکراسی مستقیم است که در آن شهروندان مستقیماً درباره مسألهای خاص تصمیم میگیرند، بدون آنکه نمایندگان منتخب آن تصمیم را بگیرند. این موضوع میتواند قانون جدید، اصلاح قانون اساسی، یا مسائل مهم اجتماعی، سیاسی یا اقتصادی باشد.
هدف: افزایش مشارکت مردم در تصمیمگیریهای کلان کشور، تأمین مشروعیت تصمیمات مهم و ایجاد حس مسئولیت و تعلق در میان شهروندان.
انواع رفراندوم
الزامآور (اجباری): نتیجه آن برای دولت یا قانونگذار الزامآور است و باید اجرا شود.
مشورتی: تنها نظر مردم را جویا میشود و تصمیمگیرنده میتواند آن را نادیده بگیرد یا اجرا کند.