دهستان

دهستان ولایتی حاصل‌خیز و آباد در شمال مسیر سفلای رودخانه اترک، میان خوارزم و گرگان، واقع شده بود. این منطقه که بخش جنوبی آن از رودخانه اترک سیراب می‌شد، از چندین شهر و ده‌ها روستا تشکیل می‌یافت. شهر آخور به عنوان کرسی ولایت و شهر رباط در شرق آن و بر سر راه خوارزم، از نقاط مهم این ناحیه به شمار می‌رفتند. به گزارش مقدسی، روستاهای بیست‌وچهارگانه دهستان از پرجمعیت‌ترین آبادی‌های ناحیه گرگان محسوب می‌شدند.

اقتصاد آن بر پایه باغداری و صید ماهی استوار بود و مردم این سامان از دیرباز به این مشاغل اشتغال داشتند. این ولایت از دوران پیش از اسلام، منطقه‌ای آباد و معمور به شمار می‌رفت و ساکنان آن را عمدتاً ترکان تشکیل می‌دادند. موقعیت جغرافیایی مناسب و حاصلخیزی زمین‌های این ناحیه، سبب رونق و شکوفایی آن در ادوار مختلف تاریخی شده بود. در دورانی از تاریخ، یزید بن مهلب با لشکرکشی به دهستان، این منطقه را تصرف کرد و هزاران تن از مردم آن را به قتل رساند یا به بردگی گرفت. امروزه خرابه‌ها و آثار برجای‌مانده از دهستان در خاک جمهوری ترکمنستان قرار دارد و به مشهد مصریان معروف است. این آثار، یادگار دوران شکوفایی و رونق این ناحیه در گذشته‌های دور به شمار می‌رود.

لغت نامه دهخدا

دهستان. [ دِ هَِ ] ( اِ مرکب ) مجموع چندین ده و قریه و جایی که دارای دهات چند باشد. ( ناظم الاطباء ). دهستان در مقابل شهرستان. ( از غیاث ). خره. کوره. بلوک. جزیی از بخش که مرکب از چند ده باشد.( یادداشت مؤلف ). در تقسیمات کشوری هر بخش به چندین دهستان تقسیم می شود. ( لغات فرهنگستان ):
فراوان دگر مرز همچون بهشت
دهستان بسیار پر باغ و کشت.فردوسی.متاعی هر که دارد رو به این بازار می آرد
محبت شهر و بر اطراف او عالم دهستان است.سلیم ( از آنندراج ).عدالت کنان بر دهستان و دشت
به هنجار بازارگان می گذشت.عبداﷲ هاتفی ( از آنندراج ).
دهستان. [ دِ هَِ ] ( اِخ ) دهی است از دهستان دراگاه بخش سعادت آباد شهرستان بندرعباس. واقع در 69هزارگزی شمال باختری حاجی آباد. سکنه آن 696 تن. آب آن از قنات تأمین می شود. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 8 ).
دهستان. [ دِ هَِ ] ( اِخ ) شهری در طبرستان. ( ناظم الاطباء ). نام شهری است که اکنون استرآباد گویند از حدود گرگان تا خوارزم. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ). ناحیتی است [ به دیلمان ] و مر او را رباطی است با منبر و جایی با کشت و برز بسیار است و سوادی بسیار و ثغر است بر روی غور و گور علی بن سگزی آنجاست. ( حدود العالم چ ستوده ص 144 ). در پنجاه فرسخی شمال آبسکون و چهار منزلی گرگان شهر و محلی بوده در ولایتی به همین نام حمداله مستوفی در نزهةالقلوب آرد: دهستان از اقلیم چهارم است... ناحیه ای است که متصل به جرجان و در کنار دریای خزر بوده. یاقوت آن را به کسر دال ضبط کرده؛ شرقشناسان آن را مشتق ازنام طایفه داها می دانندو بنابراین باید به فتح دال باشد. ( از حاشیه فیاض بر تاریخ بیهقی ص 135 ). مهمترین آبادی دهستان آخور نام داشته. مقدسی آن را شهرستانی مشتمل بر 24 دهکده شمرده است و گوید بزرگترین آبادیهای گرگان است. ( از سرزمینهای خلافت شرقی ص 405 ). سابقاً یکی از دو ناحیه استرآباد در شمال بوده شامل ساحل جنوب شرقی بحر خزر وقسمتی از ناحیه فعلی شمال اترک، مسکن طوایفی موسوم به دَه ْ و مرکز آن شهر آخور بوده. در این ناحیه خرابه های شهر قدیمی موسوم به مشهد مصریان دیده می شود که در شمال رود اترک در خاک روس واقع شده و فعلا بایر است. ( جغرافیای سیاسی کیهان ص 305 - 304 ):
اباشاه شهر دهستان تخوار

فرهنگ معین

(دِ هِ ) (اِمر. ) مجموعة چند ده نزدیک به هم.

فرهنگ عمید

چند ده نزدیک به هم که جزء یک بخش باشد، قسمتی از بخش، بخش نیز قسمت کوچکی از شهر و شامل چند دهستان است.

فرهنگ فارسی

ناحیه ای بود در قدیم متصل بگرگان ( استر آباد ) و در شمال گنبد قابوس و بر ساحل شمالی رود اترک مشتمل بر ۲۴ قریه.
چندده بهم نزدیک ازیک بخش، بخش کوچکی ازشهر
( اسم ) مجموعه چند ده نزدیک بهم توضیح: امروزه دهستان قسمتی از بخش محسوب میگردد.

دانشنامه عمومی

دهستان (افغانستان). دهستان یک منطقهٔ مسکونی در افغانستان است که در ولایت بادغیس واقع شده است.
دهستان (اهر). دهستان یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان بزکش بخش مرکزی شهرستان اهر واقع شده است.

دانشنامه آزاد فارسی

دِهِسْتان
ولایتی حاصل خیز و آباد در شمال مسیر سفلای رودخانۀ اترک بین خوارزم و گرگان. بخش جنوبی آن از رودخانۀ اترک سیراب می شد. این ناحیه مرکب از چند شهر و دَه ها روستا، و شهر آخور کرسی آن بود و شهر رباط در شرق آن و بر سر راه خوارزم قرار داشت. به نوشتۀ مقدسی، روستاهای ۲۴گانه دهستان از پرجمعیت ترین آبادی های ناحیۀ گرگان بوده است. باغداری و صید ماهی از مشاغل مردم دهستان بود. ولایت دهستان از پیش از اسلام ناحیه ای معمور بوده است و مردم آن از ترکان بودند. یزید بن مهلب دهستان را تصرّف کرد و هزاران تن از مردمانش را کشت و به بردگی گرفت. خرابه های دهستان امروزه در خاک جمهوری ترکمنستان قرار دارد و به مشهد مصریان معروف است.

ویکی واژه

مجموعة چند ده نزدیک به هم.

جمله سازی با دهستان

این روستا در دهستان ساردوئیه قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۱۱ نفر (۴خانوار) بوده‌است.
در این دهستان ۲۳۴ نفر زندگی می‌کنند. مساحت این دهستان ۳۱٫۰۳ کیلومتر مربع است.
ابراهیم‌آباد روستایی در دهستان بناب بخش مرکزی شهرستان زنجان استان زنجان ایران است.