ایجاز در شعر به معنای بیان عمیق‌ترین احساسات و مفاهیم با کمترین کلمات است. شاعر با انتخاب دقیق واژه‌ها و حذف اضافات، به ایجاد تصاویری زنده و تأثیرگذار می‌پردازد. این شیوه باعث می‌شود که هر کلمه بار معنایی بیشتری داشته باشد و خواننده را به تفکر و تأمل وا دارد. ایجاز در شعر به ویژه در شعرهای کلاسیک و معاصر فارسی به چشم می‌خورد و به شاعر این امکان را می‌دهد که احساسات را به صورت فشرده و مؤثر منتقل کند. این ویژگی، شعر را جذاب‌تر و ماندگارتر می‌سازد. در نتیجه، ایجاز هنری است که قدرت بیان را در قالبی مختصر و زیبا به نمایش می‌گذارد.
من در این دنیای تنگ با کلمات جاده‌ها را می‌سازم و در سکوت گام برمی‌دارم.
این شعر با ایجاز و انتخاب دقیق واژه‌ها، حس حرکت و تلاش در زندگی را به تصویر می‌کشد.
کتاب معجم‌الادبا که با نام ارشادالاریب فی معرفةالادیب نیز شناخته می‌شود، شرح حال مفصلی است از ادیبان و شاعران. استناد نویسندگان بعد از یاقوت به این کتاب نشان می‌دهد که بخش‌هایی از این کتاب از بین رفته‌است. این کتاب نیز به حروف الفبا تنظیم شده و شرح حال‌ها گاهی خیلی مختصر و گاهی خیلی مفصل بیان شده‌است. با این حال، به نظر می‌رسد که روش غالب نویسنده، ایجاز و اختصار بوده‌است.
و با مهتران سخن به کنایت گوید، و آواز نه بلند دارد و نه آهسته، بلکه اعتدال نگاه می دارد، و اگر در سخن او معنی غامض افتد در بیان آن به مثالهای واضح جهد کند و الا شرط ایجاز نگاه دارد، و الفاظ غریب و کنایات نامستعمل بکار ندارد، و تا سخنی که با او تقریر می کنند تمام نشود به جواب مشغول نگردد، و تا آنچه خواهد گفت در خاطر مقرر نگرداند در نطق نیارد، و سخن مکرر نکند مگر که بدان محتاج شود، و اگر بدان محتاج شود قلق و ضجرت ننماید و فحش و شتم بر لفظ نگیرد.
و توحید سه چیز است توحید حقّ است حقّ را سُبْحَانَهُ و آن علم اوست به یگانگی او و خبر دادن او بدانک او یکیست، دیگر توحید حقّ است خلق را و آن حکم اوست بدان که بندۀ مُوحِّد است و آفریدن، توحیدِ بنده را. سه دیگر توحید خلق است حقّ سُبْحَانَهُ وَتَعَالی را و آن علم بنده است بدانچه خدای تعالی یکیست و حکم کردن و خبر دادن ازو که یکیست، و این جملتیست در معنی توحید، بشرط ایجاز و تجرید. و عبارت پیران مختلف است اندر معنی توحید.
آثار سعدی و حافظ از نمونه‌های برجستهٔ تجریدگرایی و اصالت ایجاز در ادبیات کهن فارسی به حساب می‌آیند.
زیبد ار رمز دو از سر هوای دل خویش پیش تو باز نمایم به طریق ایجاز
