کلمهی «افعی» در فارسی به معنای نوعی مار زهرآلود است که معمولا خطرناک و سمی است. این واژه در متون ادبی و علمی برای اشاره به مارهایی بهکار میرود که نیش آنها میتواند برای انسان و حیوانات خطرناک باشد. «افعی» به دلیل طبیعت مخفی و حمله ناگهانیاش، نمادی از حیلهگری، خطر و خیانت در ادبیات و ضربالمثلهای فارسی نیز شده است. این مار معمولاً دارای بدن باریک، سر مثلثی و چشمهای تیز است و در محیطهای خشک و کوهستانی زندگی میکند. در ادبیات و اشعار فارسی، افعی گاهی به عنوان نماد دشمن پنهان، فریبکار یا فردی با نیت سوء به کار میرود. از نظر علمی، افعیها عضو خانوادهی Viperidae هستند و انواع مختلفی دارند که در مناطق گرمسیر و معتدل یافت میشوند.
افعی
لغت نامه دهخدا
- امثال:
العصا من العصیة والافعی بنت الحیة؛ والعرب ترید ان الامرالکبیر محدث عن الامر الصغیر. ( البیان والتبیین ج 3 ص 28 ). و رجوع به افعی [ اَ ] شود.
|| بویهای خوش. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). || ( اِخ ) پشته ایست مر بنی کلاب را. ( منتهی الارب ).
افعی. [ اَ ] ( از ع، اِ )همان افعی با الف مقصوره است که در فارسی بکسر عین خوانند. مار بزرگ خبیث. شیبا. ( ناظم الاطباء ). نوعی مار سمی خطرناک که در سنگلاخها بین خار و خاشاک یافت شود. در دهان این مار علاوه بر دندانهای کوچک تغذیه ای دو دندان قلاب مانند در آرواره بالا وجود دارد که بطرف عقب دهان خمیده است. درون این قلاب مجرایی است که بغده زهر راه دارد. ( فرهنگ فارسی معین ):
مار یغنج اگرت دی بگزید
نوبت مار افعی است امروز.شهید ( از حاشیه فرهنگ اسدی ).طفل را چون شکم بدرد آمد
همچو افعی ز رنج او برپیخت
گشت ساکن ز درد چون دارو
زن بماچوچه در دهانش ریخت.پروین خاتون ( از حاشیه فرهنگ اسدی ).کشی افعی و بچه اش پروری
به دیوانگی ماند این داوری.فردوسی ( ؟ ).چرا مغز پلنگ نر همی افعی شود در سر
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
فرهنگ فارسی
همان افعی با الف مقصوره است که در فارسی بکسر عین خوانند.
دانشنامه عمومی
دانشنامه آزاد فارسی
نوعیاز مارهای سمی، شامل Vipera aspis در جنوب اروپا. از وابستگان مار جعفری (افعی) و کبرای مصری Naja haje است. این جانور به طور متوسط طولی حدود ۶۰ سانتی متر، بدنی کلفت، سری مثلثی و مشخصاً V شکل دارد و اغلب علایمی زیگزاکی در پشت آن دیده می شود. کلئوپاترا، ملکۀ مصر، برای خودکشی از افعی استفاده کرد. از جنس Vipera، شش گونۀ مختلف در ایران نیز شناسایی شده است که عبارت اند از افعی خالدار، افعی زنجانی، افعی لطیفی، افعی راده، افعی کردستانی، و افعی البرزی. مار جعفری از جنس Echis در این خانواده رده بندی شده است. نیز ← مار_
ویکی واژه
نوعی مار سمی خطرناک که در دهانش علاوه بر دندانهای کوچک تغذیهای دو دندان قلاب مانند در آروارة بالا وجود دارد که به طرف عقب دهان خمیده
درون این قلاب مجرایی است که به غدة زهر کشنده راه دارد.
جمله سازی با افعی
جز که تو زنده به مرده ز جهان کس نفروخت مار افعی بخریدی بدل ماهی شیم
افعی گومپرشت در بخشهایی از چین، لائوس، میانمار، تایلند و ویتنام یافت میشود.
