افسانه

 داستان های امیرارسلان نامدار و حسین کُرد شبستری، از جدیدترین افسانه های ایرانی اند. در جهان غرب افسانه ها نوعاً روایی و عموماً از روایت مستند صریح دور و بیشتر ترجمان شاعرانه و مذهبی واقعیت، دربارۀ اشخاص مشهور و غالباً مذهبی اند. شعر حماسی بیوولف مهم ترین افسانه به انگلیسی کهن است. داستان رابین هود نیز از قرن ۱۵م به بعد افسانۀ محبوب و مشهوری بوده است. افسانۀ زرین از قرن ۱۳ و اعمال قدیسان از قرن ۱۷ افسانه سرایی دربارۀ شخصیت های مذهبی است. اولین افسانه های تمثیلی در ادبیات غرب را به ازوپ یونانی نسبت می دهند. بزرگ ترین نویسندۀ افسانه های تمثیلی در قرون میانه در اروپا، ماری دو فرانس بود که ۱۰۲ افسانۀ منظوم سرود. لا فونتن، شاعر رمانتیک فرانسوی، نیز افسانه های تمثیلی فراوان دارد، که به زبان های مختلف ترجمه شده و او را پرآوازه کرده است. افسانه نویسی و افسانه سرایی تا به امروز در جهان، با اهداف تعلیمی، اجتماعی و سیاسی در قالب های جدید ادامه یافته است. مزرعۀ حیوانات، اثر جورج اورولِ انگلیسی، از معروف ترین افسانه های مدرن است.
افسانه (منظومه). شعری از نیما یوشیج. منظومه ای که در ۱۳۰۱ش سروده شد و شامل ۱۲۶ بندِ پنج مصراعی (مصراع پنجم: منفرد) است. این شعر، که اغلب در مقامِ نقطۀ آغازین جدی تحول در شعر فارسی قرن ۲۰ شناخته می شود، متأثر از شعر قرن ۱۹ و دو دهۀ نخستِ قرن ۲۰ فرانسه است. نیما یوشیج در افسانه، به شکلی نو، به تعریف های تازه از تصویرپردازی، طبیعت گرایی و زبان گفت وگو در شعر فارسی توجه نشان داد. بخشی از شاعران نوگرای معتدل، مانند پرویز ناتل خانلری، گلچین گیلانی، فریدون تولَّلی، نادر نادرپور و فریدون مشیری، به شکلی گسترده، از این شعر تأثیر پذیرفتند و کوشیدند تا راه شاعر را در افسانه تکامل و وسعت بخشند. این منظومه به معلمِ شاعر، نظام وفای کاشانی تقدیم شده است.