روانآزار یا Psychopath به فردی گفته میشود که ویژگیهای شخصیتی خاصی دارد، از جمله فقدان همدلی، رفتار ضد اجتماعی و ناتوانی در احساس عاطفی عمیق نسبت به دیگران. این افراد معمولاً قادر به درک احساسات دیگران به صورت منطقی هستند اما با آن همدلی نمیکنند و تصمیماتشان بر اساس منافع شخصی و کنترل دیگران است. در روانشناسی، روانآزار به عنوان یک اختلال شخصیت دستهبندی میشود که اغلب در الگوی بلندمدت رفتار دیده میشود.
این افراد تمایل دارند رفتارهای تحریکآمیز، فریبکارانه و دستکاریکننده از خود نشان دهند. آنها میتوانند بسیار جذاب و متقاعدکننده به نظر برسند، اما اغلب هدفشان کسب قدرت، منفعت یا لذت شخصی است. احساس گناه یا پشیمانی در این افراد کم یا هیچ است و در روابط اجتماعی، سوءاستفاده و بهرهکشی از دیگران رایج است.
روانآزاری با سایر اختلالات شخصیت، مانند اختلال ضد اجتماعی، همپوشانی دارد اما ویژگی تمایز آن، سردی عاطفی و فقدان عمیق وجدان است. برخلاف افراد معمولی که ممکن است گاهی رفتارهای منفی نشان دهند، روانآزاران به صورت پایدار و سیستماتیک به دیگران آسیب میرسانند. تشخیص و درک این ویژگیها در روانشناسی بالینی اهمیت دارد، بهویژه در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی و روابط بینفردی.