بُنچاق، واژه‌ای ترکی به معنای نوعی سند حقوقی است. این واژه به طور خاص به قباله‌های قدیمی مالکیت ملک اطلاق می‌شود که به موجب آن، معامله‌ای رسمی انجام میگیرد و نشان‌دهندۀ اتمام آن معامله است. امروزه در معاملات ملکی، قباله‌ها و اسناد جدید بر اساس همین بنچاق‌ها تنظیم می‌شوند. در گذشته، این اصطلاح به سجلات علما و مجتهدان محل، قبوض مالیات و عوارض نقل و انتقال، نامه‌ها و حتی فرمان‌های حکام و پادشاهان که دلالت بر مالکیت فرد بر ملک داشت، نیز اطلاق می‌شد. در نگارش آن ها، در سمت راست سندی حاشیه‌ای برای درج توضیحات و امضای شهود در نظر گرفته می‌شد. در سمت چپ نیز پایان هر سطر به سمت بالا متمایل بود و فاقد حاشیه بود تا از افزودن کلمات یا عبارات اضافی جلوگیری شود. بنچاق‌ها مربوط به دوران پیش از تأسیس دفاتر رسمی ثبت اسناد هستند و بیشتر نمونه‌های موجود از این اسناد، متعلق به دورۀ قاجار است. قدیمی‌ترین نوع یافت‌شده به زبان‌های ایرانی، بنچاق اورامان است که شامل سه سند مربوط به فروش دو تاکستان است. این اسناد بر روی پوست آهو نوشته شده و در اورامان کردستان کشف شده‌اند و اکنون در موزۀ بریتانیا نگهداری می‌شوند. دو سند از این بنچاق به زبان و خط یونانی و یک سند به زبان و خط پارتی، با تاریخ اشکانی (حدود قرن اول میلادی) نگارش شده‌اند.
بنچاق
لغت نامه دهخدا
فرهنگ معین
فرهنگ فارسی
دانشنامه آزاد فارسی
(یا: بُنْچِه) واژه ای ترکی، نوعی سند حقوقی. اصطلاحاً به قباله های قدیمی مالکیت ملک اطلاق می شود و به موجب آن معامله ای رسمی صورت می گیرد و نشان دهندۀ انجام معامله است. امروزه، در خرید و فروش ملک، قباله و اسناد جدید از روی آن تنظیم می گردد. در قدیم به سجلات علما و مجتهدان محل، قبوض مالیات و عوارض نقل و انتقال نامه ها، و حتی فرمان های حکام و پادشاهان، که دلالت بر مالکیت فرد بر ملکی داشت، نیز بنچاق می گفتند. در نگارش بنچاق، در سمت راست، حاشیه ای برای توضیحات و امضای شهود در نظر گرفته می شد و پایان هر سطر، در سمت چپ، نوشته ها به طرف بالا متمایل بود و حاشیه ای نداشت تا جایی برای اضافه کردن کلمه یا کلماتی باقی نماند. بنچاق ها متعلق به دورۀ پیش از تأسیس دفاتر رسمی ثبت اسناد و بیشترین نمونۀ آن ها متعلق به دورۀ قاجار است. قدیم ترین بنچاق یافته شده به زبان های ایرانی، بنچاق اورامان است شامل سه سند مربوط به فروش دو تاکستان که بر روی پوست آهو نوشته شده و در اورامان کردستان پیدا شده و اکنون در موزۀ بریتانیا محفوظ است. دو سند از این بنچاق به زبان و خط یونانی و یکی به زبان و خط پارتی با تاریخ اشکانی متعلق به حدود قرن ۱م است. امروزه بنچاق ها علاوه بر اعتبار حقوقی، از منابع مهم مطالعات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی به شمار می روند.
