در زبان فارسی، واژه آتشزا به اشیائی اطلاق می‌شود که قابلیت ایجاد یا تشدید آتش را دارا هستند. این اصطلاح، که از ترکیب دو جزء آتش و زا به معنای زاینده یا تولیدکننده تشکیل شده است، بیانگر ویژگی تولید آتش یا تسهیل فرآیند احتراق در یک ماده یا شیء است. به عبارت دیگر، هر ماده‌ای که بتواند به سرعت شعله‌ور شود و به گسترش آتش کمک کند، به عنوان ماده‌ای آتشزا شناخته می‌شود.
از منظر علمی، مواد آتشزا معمولاً موادی هستند که دارای نقطه اشتعال پایین بوده و به آسانی با حرارت کم نیز مشتعل می‌شوند. این مواد می‌توانند شامل ترکیبات آلی فرار، حلال‌های شیمیایی، گازهای قابل اشتعال و حتی برخی از مواد جامد باشند که به شکل پودر یا الیاف ریز تهیه شده‌اند. قابلیت آتش‌زایی یک ماده نه تنها به ترکیب شیمیایی آن بستگی دارد، بلکه به عواملی نظیر شکل فیزیکی، میزان رطوبت و نحوه تماس آن با اکسیژن نیز مرتبط است.
در کاربردهای عملی، شناخت مواد آتشزا و نحوه ایمن‌سازی آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. استفاده صحیح از مواد آتشزا در صنایع مختلف، از جمله تولید انرژی، ساخت وسایل گرمایشی و حتی در برخی از فعالیت‌های تفریحی، ضروری است. با این حال، عدم رعایت اصول ایمنی در نگهداری و استفاده از این مواد می‌تواند منجر به حوادث ناگوار و خسارات جبران‌ناپذیری شود. بنابراین، آگاهی از خطرات بالقوه و رعایت دستورالعمل‌های ایمنی، کلید پیشگیری از حوادث ناشی از مواد آتشزا محسوب می‌شود.