معنی تاریخ عالم ارای امینی

دانشنامه آزاد فارسی

تاریخ عالم آرای امینی. تاریخ عالم آرای اَمینی
کتابی به فارسی در تاریخ فرمانروایی آق قویونلوها و چگونگی برآمدن صفویان، از فضل الله بن روزبهانی خنجی. این کتاب در سال های ۸۹۲ ـ ۸۹۶ق به فرمان یعقوب آق قویونلو نوشته شده و مؤلف اثر خود را برتر از تاریخ جهانگشای جوینی دانسته است. نثر کتاب متکلف و مصنوع است و در آن صنایع ادبی، چون سجع، مراعات نظیر و تلمیح، آیات قرآنی و اشعار فارسی و عربی فراوان به کار رفته است. این کتاب از منابع بسیار مهم تاریخ آق قویونلو به شمار می رود. گزیده ای از این اثر به انگلیسی ترجمه و منتشر شده است. این کتاب به تصحیح محمداکبر عشیق چاپ شده است (تهران، ۱۳۸۲ش).

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تاریخ عالم آرای امینی (کتاب). «تاریخ عالم آرای امینی»، کتابی است به زبان فارسی ، نوشته فضل الله بن روزبهان خنجی اصفهانی، از عالمان قرن دهم هجری درباره رویدادهای دوران حکومت سلطان یعقوب اق قویونلو.
فضل الله، غرض از تالیف این تاریخ را بیان سوانح دوران سلطان یعقوب معرفی می کند.
ساختار کتاب
کتاب مشتمل بر سخن ناشر، مقدمه مصحح؛ علی اکبر عشیق، فهرست مطالب، دیباچه مولف و فصول متعدد است.
گزارش محتوا
فضل الله، مانند دیگر تاریخ نویسان اسلامی، تاریخ عالم آرای امینی را با حمد و سپاس الهی آغاز می کند و سپس به توصیف و تمجید اولیا و خلفا که به باورش، پس از ختم نبوت، قایم مقام رسالت الهی و استوانه های دین بر روی زمین هستند، می پردازد. او معتقد است که خداوند با دارا بودن قدرت نامحدود، به مصداق آیه انا جعلناک خلیفه فی الارض، انسان را به اعلی مرتبه شرف و ارجمندی رسانید و چشم عالم و اشرف مخلوقات قرارداد. به نظر وی جمیع نفوس کامل انسانی مظاهر اسماء الهی اند؛ یعنی حق تعالی با اسما و صفات خویش ناظر و ظاهر و حاضر در عالم است و هر ذره و هر مرتبه ای از این عالم نشانی از اسم و صفت متعالی او دارد. اگر در عالم نشانی از زیبایی و کمال است، همه حاکی از اسما و صفات و جمال و لطف او است و اگر کفر و زشتی در آن به نظر می آید، هم نشانی از اسما و صفات جلال و قهر او دارد. اگر تقابل و ترکیبی است، حکایت از تقابل و ترکیب مظاهر این اسما و صفات دارد. حق تعالی تمام شاهان روی زمین را بر حسب تفاوت حکومت و کشورگشایی، بر تختگاه دنیا مستقر ساخت تا بدین وسیله مظاهر قدرت و الطاف الهی آشکار گردد.
← دیدگاه مؤلف در مسائل دینی
...