دانشنامه اسلامی
دقیقاً معلوم نیست که لفظ پیر در دوره اسلامی از چه زمانی در میان طریقه های ایرانی در مناطق مختلف متداول شده است.
← در میان ملامتیان خراسان
پیر برای سالک و مرید می توانسته است به منزله استاد و معلم باشد، ولی شأن پیر بکلی معلمی و استادی نبوده است.
شیخ تعلیم و شیخ تربیت
در تصوف ، میان شیخ تعلیم و شیخ تربیت تفاوتی قائل شده اند و در میان طریقه های ایرانی ، بخصوص نزد ملامتیان نیشابور ، بر جنبه تربیت تأکید می ورزیده اند و وظیفه کسی که مربی و راهنمای سالک بوده، دور کردن خلق و خوی بد از وی و جای گزین کردن آن ها با اخلاق نیکو و پسندیده بوده و عنوان «پیر» نیز بیش تر حاکی از همین جنبه تربیتی بوده است.
محمد غزالی پیر را به برزگری شبیه می کند که غلّه را تربیت کند تا پرورده شود و نیکو برآید و هر کسی البته شایستگی این کار را ندارد.
شرائط پیر
...
