دانشنامه اسلامی
ذکر به معنای یاد آوردن چیزی و بر زبان جاری کردن آن است. نیز گفته شده است که ذکر همان تذکر در برابر غفلت و فراموشی و اعم از تذکر به قلب و زبان است. آن واژه در معانی متعددی استعمال شده است. همچون احضار چیزی در ذهن ، کتب انبیای پیشین، قرآن، نماز ، محمد صلی الله علیه و آله وسلّم و... ولی ذکر خدا، یادآوری خدا در قلب یا در زبان است.
تفسیر آیه مذکور
ابن عباس از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم نقل کرده که فرمود: کسی که از تیرگی شب و رنج و عذاب آن ناتوان می گردد و از پیکار با دشمن می ترسد و از انفاق و هزینه نمودن دارایی خویش در راه خدا بخل می ورزد بر اوست که بسیار خدا را یاد کند دربارة یاد خدا در آیه دیدگاه یک سانی نیست. برخی ذکر را به همواره به یاد خدا بودن و هرگز فراموش نکردن او دانسته اند و برخی گفته اند: ذکر آن است که او را با زیباترین نام ها و برترین صفات بخوانیم و برخی دیگر همواره ستایش کردن خدا را ذکر دانسته اند.
ذکر در روایات
در روایات آمده: هر کس سی بار ذکر «سبحان الله والحمدلله ولا اله الا الله والله اکبر» را با اخلاص بگوید و به مفاهیم بلند آن دل سپارد، خدا را فراوان یاد کرده است. و از امام صادق علیه السّلام رسیده که «هر کس تسبیح حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیهم را بگوید خدا را فراوان یاد کرده است». یاد خداوند تنها با زبان نیست، بلکه در هر فکر، کار و حرکتی رضایت خداوند را در نظر داشتن است.
چند آیه درباره ذکر
...
