دانشنامه اسلامی
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب بدون تبویب و فصلبندی، در موضوعات و عناوین متعدد و مختلف، ساماندهی شده است.
نویسنده در این کتاب، به بحث پیرامون سه مقوله ابد، دهر و زمان پرداخته و آنها را ابتدا از دیدگاه عامه مردم و سپس از نظر متکلمین بررسی نموده و در نهایت، قول حق در اینباره را که همان قول اهلبیت(ع) میباشد، بیان نموده است.
در مقدمه، زندگینامه تقریبا مفصلی از نویسنده ذکر گردیده و به موضوع کتاب، اشاره شده است.
نویسنده در ابتدای کتاب، به این موضوع اشاره دارد که اوقات به قول مطلق در کلام عامه مردم، پنج بخش میباشد که عبارتند از: ازل، سرمد، ابد، دهر و زمان؛ اما در نزد متکلمین، سه مورد اول، ظرف زمان قدیم بوده و ازل اول است و ابد آخر و سرمد مابین این دو که نویسنده آن را قبول نداشته و آن را اشتباه میداند.
وی در ادامه، با ذکر روایاتی، از جمله خطبه 65 نهج البلاغه: «لَمْ تَسْبِقْ لَهُ حَالٌ حَالًا فَیکونَ أَوَّلًا قَبْلَ أَنْ یکونَ آخِراً وَ یکونَ ظَاهِراً قَبْلَ أَنْ یکونَ بَاطِناً» (خداوندى را که پیشى نجسته است صفتى یا حالى از او، صفت یا حالى دیگر را. بدین معنى، که اول باشد پیشتر از آنکه آخر باشد و آشکار باشد پیشتر از آنکه نهان باشد)، به بیان نظریه حق در مسئله، که همان نظر اهلبیت(ع) میباشد، پرداخته است و «ازل» را خود ذات صرف و خالص که همان خود «ابد» است، دانسته و در ادامه به توضیح اصطلاحاتی همچون: «سرمد»، «دهر»، «لوح محفوظ»، «طبقات لوح محفوظ»، «قضاء و قدر» و «عالم ذر»، «علم»، «مشیت»، «اراده»، «علم متقدم بر مشیت»، «بداء»، «شقاوت و سعادت» و... همت نهاده است.
