دانشنامه اسلامی
این کتاب، به سال 278ش، مصادف با 891م، به رشته تحریر درآمده و متأسفانه قسمت مهمی از آن که به بصره، عربستان مرکزی، هند، چین، بیزانس، ارمنستان و عواصم مربوط بوده، از میان رفته است. کتاب، به لحاظ قدمت تاریخی، پس از«المسالک و الممالک» ابن خردادبه(تألیف 250ق) و کتاب«الخراج» قدامة بن جعفر(تألیف 266ق)، سومین اثری است که مسلمین در جغرافیا تألیف کرده اند.
کتاب، با مقدمه و شرح حال مؤلف آغاز شده است. متن کتاب«البلدان»، از پنج بخش و یک بخش الحاقی تشکیل شده است. بخش الحاقی، در آخر«البلدان» چاپ لیدن آمده است.
توجه یعقوبی اساساً معطوف به مسائل آماری و توصیف عوارض زمین است، به موضوع خراج نیز توجه بسیار دارد و از نژادشناسی و صنایع و فنون نیز غافل نیست. توصیف وی از طرح تاریخی بغداد و سامره اهمیت فراوان دارد. توصیف آفریقا پیش از آنکه به دست فاطمیان از دیگر سرزمین های خلافت جدا شود، درخور ملاحظه است. از اندلس نیز اطلاعات گران بهایی در اختیار می نهد؛ از آن جمله، خبر هجوم نورمن ها به اندلس در سال 844م / 230ق است و عبارت معروف«کسانی که روس نام دارند» که در ضمن آن آمده و نام یعقوبی را در محافل علمی مشهور کرده و چند تحقیق مهم در باره آن انجام گرفته است.
یعقوبی، به اطلاعات جغرافیایی، کمتر اهمیت می دهد و در پی ارائه نموداری عمومی از ولایت ها برای کسانی است که می خواهند به سرعت با آن آشنا شوند. تمایل مؤلف، به تحلیل عقلی در همه کتاب احساس می شود و عجیب نیست اگر از گفت وگو در باره عجایب که مؤلفان دیگر دل باخته آن بوده اند، برکنار مانده است.
