دانشنامه اسلامی
"شیخوخة الاجازه" یکی از اصطلاحات مطرح در کتب علوم حدیث است و در این که مراد از این اصطلاح چیست؟ گفته شده است: مراد از "شیخوخة الاجازه" کسی است که در مورد روایات کتب مشهور و مجامع حدیثی از وی اجازه اخذ می شود. برخی در مقام فرق "شیخوخة الاجازه" با "شیخوخة الروایه" گفته اند: مراد از شیخوخة الروایه کسی است که از وی روایت اخذ می شود.
خصوصیات شیخوخة الروایه
دارای خصوصیات ذیل است.۱- غالبا صاحب کتاب است؛ ۲- از کسانی است که روایت به وی اسناد داده می شود؛ ۳- مجهول بودن او مضر به حال روایت است؛ ۴- عدالت او در قبول روایت شرط است. اما "شیخوخة الاجازه" وصف کسی است که نه صاحب کتاب است و نه روایت، بلکه کتب دیگران را نقل می کند و تنها برای اتصال سند اسم او ذکر می شود و اگر او ضعیف باشد، مضر به حال روایت نیست.
فائده شیخوخة الاجازه
اصطلاح "شیخوخة الاجازه" را از امارات دانسته اند نه از الفاظ مدح بالمعنی الاخص، و در این که شیخوخة الاجازه مفید چیست؟ گفته شده است: ۱- ظهور در حسن عقیده شخص متصف به آن دارد مگر این که خلاف آن ظاهر شود؛ ۲- "شیخ الاجازه" و "مشایخ الاجازه" مفید مدح معتد به هستند؛ ۳- "شیخ اجازه" از الفاظ مدح است که در سند روایت دخالت دارد؛ ۴- "شیخ اجازه" از الفاظ مدح است و بر وجاهت راوی دلالت دارد؛ ۵- "شیخ اجازه" مفید مدح راوی و حسن حال وی به دلالت مطابقی و حسن روایت او به دلالت التزامی است؛ ۶- متعارف این است که "مشایخ اجازه" و "شیخ اجازه" از اسباب حسن هستند؛ ۷- در دلالت شیخوخة الاجازه بر وثاقت، دو وجه است: ا - شخص متصف به آن در اعلی درجات وثاقت است؛ ب - صرف "شیخوخة الاجازه" کاشف از حسن صاحب آن نیست چه رسد به وثاقت آن؛ ۸- "شیخوخة الاجازه" از توثیقات عامه است؛ ۹- شیوخ اجازه باید عادل باشند و مشایخ از زمان کلینی (رحمة الله علیه) تا کنون احتیاج به تنصیص ندارند، زیرا ثقه و ورع بودن آنها در هر عصری مشهور بوده است؛ ۱۰ - "شیخوخة الاجازه" موجب تعدیل است؛ ۱۱- اگر مستجیز از کسانی باشد که به راویانی که از مجاهیل، ضعفا و غیر موثقین روایت نقل می کنند طعن می زند، اجازه خواستن وی از شیوخ اجازه، دلیل بر وثاقت آنها است، به خصوص که مجیز از مشاهیر باشد؛ ۱۲- صرف "مشایخ اجازه" بودن مفید چیزی نیست.
تعبیرات دیگر
...
