دانشنامه آزاد فارسی
کتابی به عربی، در معرفی کتب عربی، فارسی و ترکی از حاجی خلیفه. این کتاب فهرستی تفصیلی است از کتاب های اسلامی، عمدتاً اهل تسنن، و شرح احوال مؤلفان آن ها. در میان فهرست هایی که در عالم اسلام تدوین شده، این کتاب به سبب جامعیت اطلاعات دربارۀ کتاب ها و مؤلفان از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این کتاب، علاوه بر معرفی آثار به ترجمه هایی که از آن اثر به یکی از زبان های فارسی و عربی و ترکی شده اشاره شده است. همچنین علوم و فنون رایج تعریف و توضیح داده شده اند. کشف الظنون حاوی مشخصات ۱۵هزار کتاب و شرح احوال ۹۵۰۰ مؤلف است. کتاب ها براساس عنوان و به ترتیب الفبا تنظیم شده اند و ذیل عنوان هر کتاب مشخصات و خلاصه ای از موضوع آن آورده شده است. وصف دقیق هر علمی در جایی آورده شده که از حیث الفبایی ذکر آن علم می آید. همچنین ذیل هر علمی مشخصات تعدادی از امّهات آثار آن علم معرفی می شوند. کشف الظنون را گوستاو فلوگل به لاتین ترجمه و در هفت جلد در ۱۸۳۵ـ۱۸۵۸ در لندن و لایپزیگ منتشر کرد. هر صفحۀ ترجمه به دو قسمت مساوی تقسیم شده است. در قسمت بالا، متن عربی و، در قسمت پایین، ترجمۀ لاتینی آن چاپ شده است. چاپ افست این ترجمه، در ۱۹۶۴، در امریکا منتشر شد. به سبب اهمیت این کتاب، بر آن ۹ ذیل نوشته شده که مهم ترین آن ها ایضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظنون است.
