دانشنامه اسلامی
برهان الدّین ساغَرچی (صاغَرجی)، عارف قرن هشتم. نام او در بیش تر تذکره ها ذکر نشده و نام پدر و زادگاه و تاریخ ولادت و وفات او نیز معلوم نیست.
براساس شرح احوال و کرامات او در رساله قندیه، نَسَبش به عمربن خطاب می رسد و نسبت ساغرچی نیز بدین سبب به او داده شده که مدتی حاکمقصبه ساغَرچِ سمرقند بوده است.
برهان الدّین در بغداد نزد شیخ نورالدّین عبدالرحمان اسفراینی (۳۹ـ۷۱۷) رفت و از مریدان محبوب او شد؛ چنانکه شیخ او را بر جانشین خود، علاءالدوله سمنانی (۶۵۹ـ۷۳۶)، برتری می داد.
سپس مدتی در مکه اقامت کرد و در آن جا خوارق عاداتی از او ظاهر شد. همچنین گفته اند که پس از یک «معراج اولیایی» به مقام قطبیّت رسید و سپس به خَتا، چین شمالی، رفت.
← تعریف های ابن بطوطه از برهان الدین
(۱) ابن بطوطه، رحلة ابن بطوطة، چاپ محمد عبدالمنعم عریان، بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۷.
(۲) ابن کربلائی، روضات الجنان و جنات الجنان، چاپ جعفر سلطان القرائی، تهران ۱۳۴۴ـ۱۳۴۹ ش.
(۳) پرویز اذکائی، مروج اسلام در ایران صغیر: احوال و آثار میرسید علی همدانی، همدان ۱۳۷۰ ش.
(۴) معین الدین جنیدبن محمود جنید شیرازی، شدّالازار فی حطّ الاوزار عن زوار المزار، چاپ محمد قزوینی و عباس اقبال، تهران ۱۳۶۶ ش.
(۵) ابوطاهربن ابوسعید سمرقندی، سمریّه، در قندیّه و سمریّه، چاپ ایرج افشار، تهران ۱۳۶۷ ش.
(۶) محمدبن عبدالجلیل سمرقندی، قندیّه، در قندیّه و سمریّه، چاپ ایرج افشار، تهران ۱۳۶۷ ش.
(۷) احمد منزوی، فهرست نسخه های خطی فارسی، تهران ۱۳۴۸ـ۱۳۵۳ ش.
