بیتابی

در معنای روزمره، بیتابی به حالتی اطلاق می‌شود که فرد آرامش ندارد و بی‌قرار است. این حالت ممکن است ناشی از نگرانی، انتظار، خستگی یا بیماری باشد. برای مثال، کسی که منتظر خبری مهم است یا مضطرب از اتفاقی پیش رو، احساس بیتابی می‌کند. در این معنا، این واژه بیشتر به بی‌قراری ملموس و رفتارهای عصبی اشاره دارد.

از نظر روانشناسی و عاطفی، بیتابی می‌تواند نشانه اضطراب، دل‌نگرانی یا افسردگی خفیف باشد. این حالت ممکن است با تپش قلب، بی‌خوابی، تمرکز ضعیف و ناتوانی در تصمیم‌گیری همراه باشد. در این معنا، این اصطلاح تنها یک احساس گذرا نیست بلکه به آشفتگی ذهنی و عدم تعادل روانی اشاره دارد و توجه به آن اهمیت دارد.

در ادبیات و شعر فارسی، این واژه اغلب به عنوان نماد عشق، حسرت، انتظار یا درد دل به کار می‌رود. شاعران از این واژه برای بیان اضطراب عاشقانه یا دل‌تنگی برای معشوق استفاده کرده‌اند. در این کاربرد، بیتابی بار احساسی و زیباشناختی دارد و تصویری شاعرانه از آشفتگی درونی و شور قلبی ارائه می‌دهد.

تصویر معنی بیتابی

لغت نامه دهخدا

بی تابی. ( حامص مرکب ) بی صبری و ناشکیبایی و ناتوانی و درماندگی. ( ناظم الاطباء ). بی قراری. بی طاقتی. ( فرهنگ فارسی معین ).

فرهنگ عمید

بی قراری، بی آرامی.

فرهنگ فارسی

بیقراری بیطاقتی.

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] جزع و بی تابی از رذایل اخلاقی است و ضد آن صبر و بردباری است.
جزع عبارت است از حالت بی قراری و ناشکیبایی در برابر حوادث و مصیبت ها به گونه ای که انسان در برابر حادثه زانو بزند و مأیوس شود و یا از تلاش و کوشش برای رسیدن به مقصد چشم بپوشد.
جزع در مصیبت یکی از صفات ناپسند است زیرا به بی تابی و اعتراض به قضای الهی باز گشت می کند. از این رو پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: "الجزع عند البلاء تمام المحنة"؛ تمام رنج ها هنگام بلا بی تابی و ناشکیبایی کردن است.
از این رو فریاد کشیدن و به سر و صورت زدن و گریبان دریدن در حوادث ناگوار نکوهیده شده است البته چون قلب انسان کانون عواطف، و احساسات است هنگامی که یکی از بستگان از دست برود، ناراحت گشته و اشک جاری می شود که این یک امر طبیعی است.
آنچه نکوهیده است اعتراض و گلایه از کارهای خداوند است، هنگامی که ابراهیم علیه السلام فرزند پیامبر صلی الله علیه و آله از دنیا رفت، اشک از چشم های پیامبر صلی الله علیه و آله جاری شد، اصحاب عرض کردند ای رسول خدا، تو ما را از گریه کردن نهی نمودی اما خودت گریه می کنی؟ فرمود: این گریه نیست این رحمت و اظهار محبت است و کسی که رحم و عاطفه نداشته باشد خداوند هم به او رحم نخواهد کرد و مشمول رحمت الهی نمی گردد. (امالی طوسی، ص388)