دانشنامه اسلامی
کتاب دارای، ایضاح و اعتذار، تقدیم، تمهید، محتوای مطالب در 5 باب و خاتمه است. نویسنده، منابع و مآخذ کتاب را در سه بخش کتابهای عربی (در دو قسمت خطی و چاپی)، کتابهای فارسی و مجلات ارائه کرده است. او در منابع عربی، از 4 اثر خطی و 355 کتاب چاپی و در منابع فارسیاز 61 کتاب و در بخش مجلات از 8 مجله استفاده کرده است. محمدحسن آل طالقانی، پس از آن، فهرست آثار شیخ احسائی (127 اثر) و سید کاظم رشتی (159 اثر) را بهترتیب حروف الفبا ذکر کرده است.
نویسنده در بخش ایضاح و اعتذار، از فترتی که میان تحقیق و نگارش این اثر پیش آمده، سخن میگوید و خاطرنشان میکند که به موجب آن، ارجاع به برخی منابعی که در این فاصله درباره شیخیه دیده صورت نگرفته است. وی بهخاطر این امر از نویسندگان این مقالات و کتابها عذرخواهی میکند.
او در بخش تقدیم، برای اختیار چنین موضوعی دو وجه ذکر میکند:
اول: اهمیت این فرقه بهخاطر تلاشهایشان در مجال اندیشه؛ چراکه علیرغم کمتعدادی و عمر کوتاه فرقهشان نسبت به سایر فرقههای شیعه، عالمانشان کتابهای زیادی نوشتهاند. تنها مؤلفات سید کاظم رشتی و شیخ احمد احسائی از 300 عنوان تجاوز میکند. اگر ایضاحات و ردیهها و مؤلفات سایر شیوخ این فرقه را نیز به آن بیفزاییم، مؤلفات راجع به این فرقه از هزار کتاب تجاوز میکند. وجه تفاوت شیخیه با بهائیت و بابیت در همین است؛ زیرا بزرگان آنان یکدهم این آمار را هم ندارند.
دوم: نیاز به اثری به زبان عربی که از اندیشههای آنان پرده بردارد؛ زیرا اکثر کتابهایی که در رد آنان نوشته شده، عاطفی هستند یا بهطور دقیق منظور آنان را نفهمیدهاند و یا ردیههایشان ضعیف است و از منطق قوی برخوردار نیست.
