دانشنامه اسلامی
جمع (۱۲۸ بار)ف (۲۹۹۹ بار)هم (۳۸۹۶ بار)
گرد آوردن. در صور دمیده میشود پس آنها را به طرز مخصوص گرد آوریم از این آیه به نظر میآید که به وجود آمدن و مردن انسانها جمع شدن تا قیامت است و چون قیامت مدّت جمع کردن تمام میشود و حساب آغاز میگردد همچنین است آیه 26 حاثیه و 87 نساء. پس چون تااو را بردند و هم رای شدند که او را در قعر چاه افکنند . راغب میگوید: اجماع در اکثر اوقات در اجتماع رأی و فکر گفته میشود «اَجْمَعَ الْمُسْلِمونَ عَلی هذا» یعنی آرائشان بر این جمع شد (ترجمه آزاد) . آیه گذشته و آیه 102 همان سوره و 71 یونس و 64 طه تقریباً همه در یک مضمون اند. شاید منظور آن باشد که مردم درباره شما هم رأی شدند یا برای شما نیرو و افراد شما را گرد آوردند ولی راجع به محل آیه، معنای اوّلی بهتر است . مصدر در اینجا به معنی مفعول است یعنی به زودی جمع شدگان منهزم میشوند و پشت گردانده فرار میکنند . جمیع و اجمع و اجمعون برای تأکید اجتماع است اجمعون صفت معرفه واقع میشود ومنصوب بودنش برای حال صحیح نیست ولی جمیع برای حال منصوب میشود و از حیث معنی تأکید میکند (راغب) .
