دانشنامه اسلامی
مؤمنان بادیه نشین، از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم برای شرکت نکردن در جنگ به علت عذر اجاز می گرفتند.وجآء المعذرون من الاعراب لیؤذن لهم وقعد الذین کذبوا الله ورسوله... (مقصود از «معذرون» به قرینه «قعد الذین کذبوا» و سیاق آیه، مؤمنان معذور است.)
اذن خواهی منافقان
درخواست اجازه از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم برای ترک جهاد بدون داشتن عذر موجه، از ویژگی های مردم بی ایمان و منافق بود.انما یستـذنک الذین لایؤمنون بالله والیوم الاخر وارتابت قلوبهم فهم فی ریبهم یترددون. منافقان از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم برای حضور نیافتن در جنگ اذن می خواستند.عفا الله عنک لم اذنت لهم حتی یتبین لک الذین صدقوا وتعلم الکـذبین. (مقصود از ضمیر «هم» منافقان هستند.) انما یستـذنک الذین لایؤمنون بالله والیوم الاخر وارتابت قلوبهم فهم فی ریبهم یترددون. ومنهم من یقول ائذن لی ولاتفتنی الا فی الفتنة سقطوا... واذا انزلت سورة ان ءامنوا بالله وجـهدوا مع رسوله استـذنک اولوا الطول منهم وقالوا ذرنا نکن مع القـعدین. انما السبیل علی الذین یستـذنونک وهم اغنیآء رضوا بان یکونوا مع الخوالف وطبع الله علی قلوبهم فهم لایعلمون. واذ قالت طائفة منهم یـاهل یثرب لا مقام لکم فارجعوا ویستـذن فریق منهم النبی یقولون ان بیوتنا عورة وما هی بعورة ان یریدون الا فرارا.
عدم صداقت منافقان
عدم صداقت منافقان، علت روا نبودن اذن پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم به آنان برای ترک جهاد بود.عفا الله عنک لم اذنت لهم حتی یتبین لک الذین صدقوا وتعلم الکـذبین• لایستـذنک الذین یؤمنون بالله والیوم الاخر ان یجـهدوا بامولهم وانفسهم والله علیم بالمتقین. منافقان به کسب اجازه، برای همراهی با پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم در جنگ تظاهر می کردند.فان رجعک الله الی طـآئفة منهم فاستـذنوک للخروج فقل لن تخرجوا معی ابدا ولن تقـتلوا معی عدوا انکم رضیتم بالقعود اول مرة فاقعدوا مع الخــلفین.
مؤمنان معذور
...
