معنی اعلام النبوه

دانشنامه آزاد فارسی

اَعلامُ النُبُوّة
(یا: دلائل النبوه؛ تثبیت دلائل النبوه؛ اثبات النبوات) عناوین مبحثی در علم کلام برای نام گذاری کتاب هایی در باب تاریخ فرهنگ اسلامی. برخی از محققان ۴۷ عنوان در این زمینه ذکر کرده اند که از قرن ۳ تا قرن ۹ق نگاشته شده است. اعلام (جمع عَلَم به معنی آیه و نشانه) به مجموع دلالت هایی گفته می شود که صدق ادعای پیامبری را برسانند. این مبحث در علم کلام شامل استدلال های عقلی و نقلی در اثبات نبوت عامه و نبوت خاصه، یعنی رسالت پیامبران و پیامبر اسلام (ص)، است. کتب موجود در این زمینه از لحاظ شیوه پرداختن به موضوع یکسان نیستند. دلائل النبوة فریابی، بیهقی، و ابونعیم اصفهانی؛ اعلام النبوة ابوحاتم رازی و ماوردی؛ اثبات النبوات سجستانی؛ و تثبیت دلائل النبوة قاضی عبدالجبار برخی از مهم ترین این کتاب ها به شمار می روند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اعلام النبوة. اَعْلام ُ النُّبُوّه ، یا دلائل النبوه ، تثبیت دلائل النبوه ، اثبات النبوات و نظایر آن ، عناوین مبحثی در علم کلام که برای نام گذاری شمار قابل توجهی کتاب در تاریخ فرهنگ اسلامی به کار رفته است . برخی از پژوهشگران در این زمینه ۴۷ عنوان کتاب فهرست کرده اند که از سده ۳ تا ۹ق / ۹ تا ۱۵م نوشته شده است .
اعلام (جمع عَلَم به معنی نشانه و آیه ) به مجموع دلالت هایی که صدق ادعای پیامبری را برسانند، اطلاق شده است .
[ویکی فقه] اَعْلام ُ النُّبُوّه ، یا دلائل النبوه ، تثبیت دلائل النبوه ، اثبات النبوات و نظایر آن ، عناوین مبحثی در علم کلام که برای نام گذاری شمار قابل توجهی کتاب در تاریخ فرهنگ اسلامی به کار رفته است . برخی از پژوهشگران در این زمینه ۴۷ عنوان کتاب فهرست کرده اند که از سده ۳ تا ۹ق / ۹ تا ۱۵م نوشته شده است .
اعلام (جمع عَلَم به معنی نشانه و آیه ) به مجموع دلالت هایی که صدق ادعای پیامبری را برسانند، اطلاق شده است .
محتوای مبحث اعلام
این مبحث به طور کلی شامل استدلال های عقلی و نقلی در اثبات نبوت عامه و نبوت خاصه ، یعنی رسالت حضرت محمد (ص ) است و کتاب های نوشته شده در این باب ، از نظر شیوه پرداختن به موضوع یکسان نیستند، مثلاً دلائل النبوة فریابی و بیهقی و ابونعیم اصفهانی ، با تفاوت حجم و روش نگارش ، هر سه مجموعه حدیث و روایتند، حال آنکه اعلام النبوة ابوحاتم رازی و اثبات النبوات سجستانی ، استدلالی و عقلیند.
اختلاف مشرب های مذاهب درونی اسلام
همچنین اختلاف مشرب های مذاهب و نحله های درونی اسلام ، در گوناگونی روش اینگونه کتاب ها قابل ملاحظه است ، چنانکه مثلاً اعلام النبوة ماوردی به روش اهل سنت ، تثبیت دلائل النبوة قاضی عبدالجبار به شیوه کلام معتزلی ، و اثبات النبوات سجستانی به طریقه کلام اسماعیلیان نگاشته شده اند. با اینکه بسیاری شمار نوشته ها در این موضوع و گستردگی زمان نوشته شدن آن ها، نشان دهنده احساس نیاز دائمی متکلمان مسلمان به استدلال بر پیامبری حضرت محمد (ص ) است ، تمرکز شماری از مهم ترین و قوی ترین آن ها در سده های ۳ و ۴ و اوایل سده ۵ق حاکی از وجود جریان مخالف و نیرومند، اما غیر متمرکزی است که در این دوران در برابر حضور اسلام پدید آمده بوده است .
مقابله با اندیشه های الحادی و ضد دینی
...
[ویکی نور] أعلام النبوّة، تألیف ابوالحسن ماوردی، کتابی است که دربارۀ نشانه های نبوت پیامبر(ص) نگاشته شده است.
کتاب دارای مقدمه ناشر، تقدیم و 21 فصل می باشد. نویسنده کتاب با تأکید بر اهمیت عقل در استدلال و تقسیم علم به علم ضروری (بدیهی) و نظری (اکتسابی) و بحث از ضرورت و دلیل و احکام عقل و احکام سمع به موضوع شناخت خداوند و اموری که بدان می انجامد می پردازد و قول نصاری در مورد خداوند که برخی عیسی را خدا، برخی پسر خدا و گروهی یکی از سه آلهه می دانند، پرداخته و در ادامه معنی وحدانیت خداوند را یادآور می شود. بحث از صحّت تکلیف درآمدی است بر بحث از نبوت انبیاء.
در این قسمت ابتدا به تعریف «تکلیف» پرداخته و سپس از وجوب تکلیف، شرعیت تکلیف، شروط صحت امر، زمان امر و اقسام امر سخن به میان می آید. در ادامه به معرفی انبیاء، بیان اقسام منکران نبوّت و اختلافات موجود میان ایشان به همراه ابطال استدلالات آنها پرداخته و پس از آن شروط سه گانه صحت نبوّات و نیز حجّت های انبیاء الهی را ذکر می کند و ارتباط میان معجزات و نبوّت را یادآور می شود. بیان اقسام وحی، شرائط تبلیغ پیام الهی توسط پیامبر و روش آن، تفاوت میان نبی و رسول و وجوب تبلیغ رسالت نیز از جمله موضوعاتی است که در کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. پس از آن موضوع مدّت زمان عالَم و شمار پیامبران، خلقت حضرت آدم، آدم و فرزندان آدم و... مورد بحث قرار گرفته است.
در ادامه از اثبات نبوت پیامبر خاتم(ص) سخن به میان آمده و نشانه های نبوت ایشان که همان معجزات باشد، را یادآور می شود. ابتدا به بزرگترین معجزه پیامبر؛ یعنی قرآن کریم پرداخته و وجوه اعجاز آن را یادآور می شود، پس از آن سایر معجزاتی که نشانه های اثبات نبوت پیامبر اکرم(ص) هستند را ذکر می کند. در ادامه به ذکر بشارت هایی که انبیاء پیشین دربارۀ نبوت پیامبر اسلام به أمت های خویش داده اند و غیره پرداخته و شمه ای از فضائل و کمالات اخلاقی پیامبر اکرم(ص)، جریان آغاز بعثت و غیره را ذکر می کند.
مطالعه کتاب أعلام النبوة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور
[ویکی نور] اعلام النبوه (رازی). أعلام النبوّة، کتابی است حاوی پاسخ های ابوحاتم رازی به نظریات محمد بن زکریای رازی و سراسر حجت هایی است در تأیید اصول و معتقدات دینی. این کتاب بی شک یکی از آثار پر ارزش دینی، کلامی و فلسفی در جهان اسلام است و بی تردید از مهم ترین کتبی است که در دفاع از دین و به ویژه اسلام نوشته شده است.
کتاب دارای هفت باب که ذیل هر باب فصولی است و هشت فهرست می باشد.
این کتاب بر مبنای مناظراتی که میان ابوحاتم احمد بن حمدان بن احمد و رسنانی رازی (متوفای 322ق) از یکسو، و ابوبکر محمد بن زکریای رازی از سوی دیگر صورت گرفته، نوشته شده است. اعلام النبوة ابوحاتم رازی از نمونه های بارز تفکر مسلمانان در اواخر سده چهارم و اوائل سده پنجم هجری است که در آن دو فیلسوف از دو نحلۀ فکری بسیار متفاوت، بلکه متضاد، با دو جهان بینی کاملا مختلف با هم روبرو می شوند، دربارۀ مسائل و مباحث مختلف ما بعد الطبیعی، دینی، فلسفی و غیره گفتگو می کنند، ادله یکدیگر را نقض می کنند، برای اثبات مدعای خود و ابطال دعاوی طرف دیگر ادله و براهین عقلی می آورند و آنگاه خوانندۀ منصف را به قضاوت و داوری فرا می خوانند. این کتاب اولین کتابی است که در ادب اسماعیلی بر ضد فیلسوفی که منکر ضرورت وحی و نبوت، نوشته شده است و در آن همۀ اشکالاتی که معمولا بر دین و انبیاء ایراد می کنند، طرح و به آنها پاسخ داده شده است. ابوحاتم در این کتاب به ردّ دیدگاه ابن زکریا در انکار ضرورت وحی و نبوت و ارسال رسل و قول وی به قدمای خمسه؛ یعنی خداوند، نفس، هیولی، زمان و مکان پرداخته و برخی ایرادات محمد بن زکریا در مورد ادیان را نقل و به انتقاد از آنها پرداخته و یک یک دعاوی وی را باطل می کند. در فصلی از کتاب احادیث موضوع (یا مصنوع) از یک سو و احادیث صحیح از سوی دیگر مورد بحث و تحلیل قرار می گیرد و از برخی واضعان حدیث نام برده می شود. در فصل های بعدی، ابوحاتم، برای آن که مقام والای پیغمبران را نشان دهد و کمالات ایشان را به نحو محسوس تر و ملموس تری بنمایاند، به ذکر مناقب و فضائل حضرت ختمی مرتبت(ص) می پردازد، همچنین پاره ای از معجزات و کرامات آن حضرت را یادآور می شود. رمز و تمثیل و اهمیت آن در فهم اسرار ملکوتی از دیگر موضوعاتی است که در این کتاب بدان پرداخته شده است. آشکار ساختن تناقضات فلاسفه، اثبات حقانیت و اصالت همۀ ادیان آسمانی، اعجاز قرآن، معرفی پیغمبران به عنوان اصل و منشأ علوم بشری و غیره موضوعاتی است که در این کتاب بدان ها پرداخته شده است.
ابوحاتم در اثبات نظریات خود از دو نوع دلیل عقلی و نقلی استفاده می کند. دلایل عقلی او بسیار بدیهی و روشن است و موجب تصدیق خواننده می گردد و دلائل نقلی او مأخوذ از کتب آسمانی، احادیث و قول فلاسفه و بزرگان است.