دانشنامه اسلامی
این شهر در ۳۶۰ کیلومتری جنوب غربی تمبوکتو ، در میان دشتی وسیع ، در ساحل چپ رود بنی از شاخه های رود نیجر حدود صد کیلومتری جنوب محل التقای رود بنی به رود نیجر ، روی تپه ای به ارتفاع ۲۷۸ متر واقع است . رود بنی ، در طول سه ماه بارندگی سالانه (حدود نیمه مرداد تا نیمه آبان / اوت ، سپتامبر و اکتبر) طغیان می کند و اطراف جنّه را آب می گیرد و شهر به صورت جزیره در می آید. ظاهراً نام اصلی شهر دینّه بوده است ، در باره ریشه کلمه اطلاع دقیقی در دست نیست . در مآخذ عربی به صورت جنی آمده است .
تاریخ بنای شهر
تاریخ بنای شهر دقیقاً معلوم نیست . عبدالرحمان بن عبداللّه سعدی ، مؤلف تاریخ السودان ، مدتی اداره شهر را به عهده داشت (۱۰۳۶ـ۱۰۴۷/۱۶۲۷ـ۱۶۳۷). (او در تاریخ السودان نوشته است که به این مکان زُبْرُ/ زُبُرُ گفته می شد ، قبیله نونو ، که در قرن سوم / نهم از شمال آمدند، در زبُرُ ساکن شدند و بوزو ها را، که در آن نواحی سکونت داشتند، تحت حاکمیت خود در آوردند. بعدها، بر اثر اختلاط این دو قبیله و کمبود مسکن ، گروهی جدا شدند و شهر امروزی جنّه را در کنار شهر قدیمی جنه / جِنو (ساختند) این شهر ــ که بازرگانانِ سرزمین منده بر سر راهی تجاری و در ملتقای رود نیجر و شاخه های آن ، آن را ساخته اند ــ یکی از زیباترین مراکز مسکون در سودان غربی است .
اسلام آوردن شهر
به نوشته سعدی ، مردم شهر، به سبب رفت و آمد بازرگانان مسلمان در قرن ششم / دوازدهم ، اسلام آوردند. وقتی سلطان کنبورو (اولین پادشاهی که در جنّه مسلمان شد) اسلام آورد، کاخ خود را ویران کرد و به جای آن مسجد بزرگی ساخت (این مسجد تا اوایل قرن سیزدهم / نوزدهم بر پا بود). وی سپس علمای شهر را گرد آورد و در حضور آنان اعلام کرد که به اسلام گرویده است . چون مردم جنّه مسلمان شدند، معابد را ویران کردند و به جای آنها، جامع و مسجد و دیگر بناهای اسلامی ساختند همچنین مدرسه بزرگی ساختند که علوم دینی و اجتماعی و به خصوص طب در آن تدریس می شد.
حکومت خاندان سنگای
...
