درون نگری

فرهنگ عمید

۱. نظر کردن به درون خود.
۲. (روان پزشکی ) مطالعۀ شخص در افکار و احوال خویش.

دانشنامه عمومی

درون نگری ( به انگلیسی: Introspection ) عبارت است از بررسی اندیشه ها و احساسات یک فرد توسط خودش. درون نگری این است که خودِ فرد به مشاهده و ثبت ادراکها، افکار، و احساسات شخصی خود اقدام می کند ( توجه داشته باشید که مشاهده، تنها به «نگاه کردن و دیدن» محدود نمی شود ) . نمونه های درون نگری زمانی است که فرد، مثلاً بگوید که یک شیء خاص به نظرش چقدر سنگین است، یا یک نور، به نظرش چقدر درخشندگی دارد. درون نگری از فلسفه اقتباس شده بود و به عنوان روشی برای بررسی هشیاری در ساخت گرایی و کنش گرایی مورد استفاده قرار گرفت. ویلهلم وونت به آن بُعد جدید اضافه کرد. درون نگری محض نمی توانست کافی باشد. برای تکمیل آن می بایست آزمایش و تجربه را نیز اضافه می کردند. وونت، در آزمایش هایش، بعضی ابعاد فیزیکی محرک ( مثلا، شدت ) را به طور سازمان یافته تغییر می داد و از روش درون نگری استفاده می کرد تا مشخص شود که تغییرات فیزیکی، در تجربه خودآگاه فرد، چه تغییراتی به وجود می آورند ( تجربه خودآگاه، یعنی تجربه ای که فرد درحال انجام دادن آن است وخودش می داند که آن را انجام می دهد ) . به عبارت دیگر درون نگری یعنی تلاش برای توصیف فرایندها و تجربیات روانی فرد، توسطِ خودِ فرد؛ مثلاً پس از اعمال یک محرک معین از فرد پرسیده می شود، هنگام تحریک چه احساسی را تجربه می کند؟ پاسخی که فرد به این پرسش می دهد اصطلاحاً با درون نگری بدست آمده است.
برای آنکه متوجه شوید درون نگری چقدر دشوار است، به صدای تیک تاک ساعت گوش دهید و تجربه خودآگاهتان دربارهٔ آن را توصیف کنید. اینکه بگویید: ( حوصله ام سر رفته است ) ، کافی نیست. یکی از چیزهایی که می توانید بگویید این است که صدای تیک تاک ساعت ریتم خاصی دارد، و هردو یا سه تیک تاک، در یک گروه قرار می گیرند. همچنین می توانید بگویید که در طول هر سری تیک تاک، احساس خوشایند یا ناخوشایندی دارید که اضافه یا کم می شود. همان طور که می بینید، ارائه گزارش دقیق دربارهٔ آنچه در درون خود احساس می کنیم، می تواند کار بسیار دشواری باشد.
تکیه بر درون نگری، مخصوصاً برای رویدادهای ذهنی بسیار سریع، غیر عملی بود. حتی بعد از آنکه به مردم، برای درون نگری، آموزش می دادند، معلوم می شد که حتی دربارهٔ یک تجربهِ حسیِ سادهِ یکسان، درون نگریهای مختلفی انجام می دهند. درنتیجه درحال حاضر درون نگری اهمیت چندانی ندارد.

دانشنامه آزاد فارسی

درون نگری (introspection)
مشاهده یا بررسی محتوای ذهنی یا هشیاری شخص. مانند «نگریستن» و توصیف یک «شکل» یا تصویر با «چشم ذهن»، یا تلاش برای بررسی آنچه هنگام محاسبۀ ذهنی در شخص روی می دهد. استفاده از این رویکرد، برای مطالعۀ ذهن، دست کم از زمان سقراط متداول بوده است. اولین بار ویلهلم وونت آن را به منزلۀ روشی تجربی پیشنهاد کرد و کاربرد آن را در آزمایشگاه خود، که در ۱۸۷۹ تأسیس شد، رواج داد. دیدگاه او مبنی بر این که روان شناسی علم درون و تجربۀ بلافصل است، با این کاربرد مطابقت داشت. این روش را ادوارد بردفورد تیچنر (۱۸۶۷ـ۱۹۲۷) و پیروان مکتب وورتسبورگ در اواخر قرن ۱۹ گسترش دادند. سرانجام وونت، درپی انتقاد شدید به پایایی داده های درون نگری، این شیوۀ پژوهشی را کنار گذاشت. درون نگری آماج حملۀ روان شناسی رفتارگرا بوده است. مسائل مربوط به روش شناسی آن چنان جدی بود که پس از ظهور رفتارگرایی، روان شناسان تقریباً نیم قرن از مطالعۀ نظام مند فرآیندهای درون ذهنی غافل شدند و در دهۀ ۱۹۶۰ دوباره با جدیت به آن پرداختند.