دانشنامه اسلامی
هـمـان گـونـه کـه گفته شد دوره پس از درگذشت پیامبر ( (صلی الله علیه و آله وسلّم)) دوره جمع آوری قرآن به شمار آمـده اسـت بـزرگـان صحابه بر حسب دانش و شایستگی خود به جمع آوری آیات و مرتب کردن سـوره هـای قـرآن دست زدند و هر یک آن را در مصحف خاص خود گرد آوردند برخی که خود از عـهده این کار بر نمی آمدند، از دیگران می خواستند تا مصحفی برای آنان استنساخ کنند و یا آیات و سـوره هـای قرآن را در مصحفی برای آنان گرد آورند به این ترتیب و با گسترش قلمرو حکومت اسلامی، تـعداد مصحف ها رو به فزونی گذاشت با افزایش تعداد مسلمانان نیاز به نسخه هایی از قـرآن نـیـز بـیـش تـر مـی شـد چـه این کتاب تنها دستور آسمانی بود که مسلمانان، تمام جوانب زنـدگی خود را بر اساس آن تنظیم می کردند و برای آنان منبع احکام و قانون گذاری و تشکیلات نیز به شمار می آمد.برخی از این مصحف ها به تبع موقع و پایگاه جمع کننده آن در جهان اسلام آن روز، مقام والایی را کسب کرد مثلا مصحف عبدالله بن مسعود، صحابی بزرگوار که مرجع اهل کوفه (کوفه در آن روز مرکز علم و درس و بحث معارف اسلامی در سطح جهانی بود.) به شمار مـی آمـد و مـصحف ابی بن کعب مورد توجه مردم مدینه بود و مصحف ابو موسی اشعری در بصره و مصحف مقداد بن اسود در دمشق مورد توجه مردم بود.
اختلاف مصحف ها
جـمـع کـنـنـدگان مصحف ها متعدد بودند و در این جهت با یکدیگر رابطه ای نداشتند و از نظر صـلاحـیـت و استعداد و توانایی انجام این کار یکسان نبودند بنابراین نسخه هرکدام از نظر روش، ترتیب، قرائت و با دیگری یکسان نبود.اخـتـلاف در مـصحف ها و قرائت ها، اختلاف میان مردم را ایجاب می کرد چه بسا مسلمانان ساکن مـنـاطـق دور دست، که به مناسبت شرکت در جنگ و یا مناسبات دیگر گرد هم می آمدند، بر اثر تـعصبی که نسبت به مذهب، عقیده و رای خود داشتند، به محکوم کردن یکدیگر دست می زدند همین امر به نزاع و جدال میان آنان می کشید.
← نـمـونـه ای از اختلافات مردم
وقـتی حذیفه از جنگ ارمنستان بازگشت، و در حالی که از اختلاف مردم درباره قرآن ناخوشنود بـود، بـا آن عـده از اصحاب پیامبر ( (صلی الله علیه و آله وسلّم)) که در کوفه بودند، درباره حل این مشکل پیش از آن که جـاهـای دیـگر را فراگیرد، به مشورت پرداخت نظر حذیفه این بود که عثمان را برآن دارد که به یکسان نمودن مصاحف و الزام مردم به قرائت واحد اقدام کند که همه اصحاب به درستی این نظر اتـفـاق کـردنـد جـز عـبـدالله بن مسعود لذا حذیفه با شتاب هرچه تمام تر، به سوی مدینه شـتـافـت تـا عثمان را برانگیزد که امت محمد ( (صلی الله علیه و آله وسلّم)) را پیش از پراکندگی دریابد. حذیفه به عثمان گـفـت : (ای خـلـیفه مسلمین! من بدون پرده پوشی هشدار می دهم، این امت را دریاب پیش از آن کـه گـرفـتـار هـمـان اخـتلافی شوند که یهود و نصاری به آن گرفتارشدند ) عثمان پرسید: (مـوضوع چیست؟ ) حذیفه گفت: (در جنگ ارمنستان شرکت داشتم در آن جا مردم شام، قرآن را به قرائت ابی بن کعب می خواندند که مواردی ازآن را مردم عراق نشنیده اند مردم عراق از قرائت ابـن مـسـعود تبعیت می کردند که درمواردی مردم شام از آن بی اطلاع بودند و هر گروه، گروه دیگر را تکفیر می کرد ).
مشورت عثمان با صحابه
...
