دانشنامه اسلامی
"ترغیب"در مقابل "ترهیب"به معنای راغب گردانیدن، به رغبت و خواهش انداختن و بر انگیختن. "ترهیب" به معنای ترسانیدن و خوف در دل کسی انداختن است.
تعریف
مراد از "احادیث ترغیب" احادیثی است که به امید رسیدن به ثواب انسان را برای انجام اعمال نیک و خیر راغب می سازند و نقش بر انگیختگی دارند. و مراد از "احادیث ترهیب" احادیثی است که برای نجات از عقاب انسان را نسبت به انجام اعمال زشت و ناپسند خائف ساخته و نقش باز دارندگی دارند. از آن دو به "احادیث مواعظ" تعبیر می شود.با توجه به این که وظیفه علم رجال و درایه بررسی سند حدیث است برخی از اهل حدیث به این وظیفه در مورد "احادیث ترغیب و ترهیب" عمل نکرده اند در این خصوص گفته اند: افرادی هم چون احمد بن حنبل در احادیث ترغیب و ترهیب قائل به تساهل است.
وضع احادیث ترغیب
در خلاصة الخلاصة آمده است برخلاف اجماع مسلمین کرامیه و مبتدئه قائل به جواز وضع حدیث برای ترغیب و ترهیب شده اند. و از شرح نخبه و مقدمه شرح مشکوة به دست می آید که حدیث موضوع در اصطلاح اهل حدیث حدیثی است که راوی آن مطعون به کذب باشد ولی ثبوت وضع و کذب در آن حدیث شرط نیست زیرا حکم به موضوع بودن قطعی نیست بلکه ظنّی است چه بسا دروغگو راست بگوید.
تساهل در نقل حدیث ترغیب
...
