دانشنامه اسلامی
"... یتلوا علیهم ءایـتک ویعلمهم الکتـب والحکمة.... ؛ . تا آیات تو را بر آنان بخواند، و آنها را کتاب و حکمت بیاموزد، و پاکیزه کند زیرا تو توانا و حکیمی (و بر این کار، قادری)! » "مقصود از «الکتاب» قرآن، و بنا بر یک احتمال «والحکمة» وصف الکتاب است گویا قرآن وصف شده به اینکه کتاب است و حکمت است.
فرق کتاب و حکمت
". . یتلوا علیکم ءایـتنا... ویعلمکم الکتـب والحکمة.... ؛. . تا آیات ما را بر شما بخواند و شما را پاک کند و به شما، کتاب و حکمت بیاموزد... "فرق میان" کتاب" و" حکمت"، ممکن است از این نظر باشد که کتاب اشاره به آیات قرآن و وحی الهی است که به صورت اعجاز بر پیامبر صلی الله علیه وآله نازل شده، ولی حکمت سخنان پیامبر صلی الله علیه وآله و تعلیمات او است که سنت نام دارد.و نیز ممکن است" کتاب" اشاره به اصل دستورات باشد و حکمت اشاره به" اسرار، فلسفه ها، علل و نتائج" آن باشد.بعضی از مفسران نیز احتمال داده اند که" حکمت" اشاره به حالت و ملکه ای باشد که از تعلیمات کتاب حاصل می شود، و با داشتن آن انسان می تواند هر کار را بجای خود انجام دهد.
مراد از کتاب و حکمت
". . واذکروا نعمت الله علیکم وما انزل علیکم من الکتـب والحکمة... ؛ ! و به یاد بیاورید نعمت خدا را بر خود، و کتاب آسمانی و علم و دانشی که بر شما نازل کرده، "و مراد از نعمت در جمله: " و اذکروا نعمة الله علیکم" نعمت دین، و یا حقیقت دین است، که گفتیم همان سعادتی است که از راه عمل به شرایع دین حاصل می شود، مانند آن سعادت زندگی که مختص است به الفت میان زن و شوهر، دلیل بر اینکه منظور از نعمت، " نعمت دین است"، این است که خدای سبحان در آیات زیر سعادت دینی را نعمت خوانده، و فرموده: " الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی"، و نیز فرموده: " و لیتم نعمته علیکم" و نیز فرموده: " فاصبحتم بنعمته اخوانا".و بنا بر این اینکه بعدا می فرماید: " و ما انزل علیکم من الکتاب و الحکمة یعظکم به... "به منزله تفسیری است برای این نعمت، و قهرا مراد از کتاب و حکمت ظاهر شریعت و باطن آن، و یا به عبارتی دیگر احکام و حکمت احکام است.ممکن نیز هست مراد از نعمت مطلق نعمت های الهیه باشد، چه نعمت های تکوینی و چه غیر آن، "لقد من الله علی المؤمنین اذ بعث فیهم رسولا... ویعلمهم الکتـب والحکمة.... ؛ خداوند بر مؤمنان منت نهاد (نعمت بزرگی بخشید) هنگامی که در میان آنها، پیامبری از خودشان برانگیخت... و کتاب و حکمت بیاموزد... ""ذلک نتلوه علیک من الایـت والذکر الحکیم؛ اینها را که بر تو می خوانیم، از نشانه ها (ی حقانیت تو) است، و یادآوری حکیمانه است "منظور از" ذکر حکیم" قرآن است که ذکر خدا است و از حیث آیات و بیاناتش محکم است، یعنی به هیچ وجه باطل در آن رخنه نمی کند و شوخی با جدش آمیخته نمی گردد. ". . وانزل الله علیک الکتـب والحکمة... ؛. .. خداوند، کتاب و حکمت بر تو نازل کرد... "
توصیف قرآن به حکیم
...
