دانشنامه اسلامی
باطن، اسم فاعل و از ریشه «ب ط ن» خلاف «ظهر» به معنای پوشیده و پنهان بودن است. گفته شده:«بَطْن» در اصل به معنای شکم است و به جهت پایین (در برابر جهت بالا) و به هر چیز پیچیده ای بطن گفته می شود و نیز آنچه را با حواس نتوان ادراک کرد باطن می گویند. از دیگر معانی بطن، علم به باطن و شناختن آن است.
واحد حقیقی
باطن از اسمای ذات الهی بوده، با ذات حق و دیگر اسمای خداوند، عینیت و اتحاد دارد. باطن و ظاهر از صفات متقابل اند و ذات حق به سبب نامتناهی بودن قابل اتصاف به آنهاست. شایان ذکر است که ذات حق از همان حیث که باطن است، ظاهر و از همان حیث که ظاهر است باطن است، زیرا خدا واحد حقیقی است و جهات گوناگون ندارد. در روایتی امیرمؤمنان، علی (علیه السلام) فرموده اند:هر باطنی غیر از خداوند غیر ظاهر است، بنابراین بین باطن و ظاهر بودن خداوند منافاتی نیست.
تقسیم بندی عرفا
عارفان در تقسیمی باطن را به همراه سه اسم «ظاهر»، «اول» و « آخر »، امهات اسما دانسته، اسم جامع آن ها را «الله» و «الرحمن» می دانند و معتقدند اسمائی که به بطون تعلق دارد، در اسم باطن داخل است.
اسم خدا
...
