استاد علی اصغر فقیهی

دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] استاد علی اصغر فقیهی، اولین فرزند خانواده، در روز 12 دی ماه 1292 ش. برابر با سال 1336 ق. در یکی از محله های قدیمی شهر قم و در خانواده ای روحانی متولد گردید. پدرش آقا شیخ ابوالحسن فقیهی متوفای 1359 ق. و جد وی آخوند ملا محمد تا چند پشت در سلک روحانیت بودند و به زهد و تقوا شهرت داشتند.
شیخ ابوالحسن و برادرش شیخ احمد از مدرسان دروس سطح و فضلای حوزه علمیه قم و از شاگردان آیات عظام حاج شیخ عبدالکریم حایری متوفای 1355 ق، آقا شیخ محمد فیض قمی متوفای 1370 ق، آقا شیخ محمد ارباب قمی متوفای 1341 ق و آقا سیدابوالحسن اصفهانی متوفای 1365 ق بودند. این دو عالم بزرگوار در مدرسه «جهانگیرخان» دروس حوزوی را تدریس می کردند و در ایام تبلیغ برای وعظ و ارشاد مردم به روستاهای قم می رفتند.
علی اصغر در پنج سالگی به مکتب خانه محله اش که توسط تنها خانم باسواد آن محله اداره می شد، رفت. وی الفبا را با سبک مکتب خانه ای، همراه با پاره ای از مسائل دینی در خور فهم آن سن و سال مثل: اذان، اقامه و نماز آموخت. او سپس قرآن را که به طور معمول از آخرین سوره های جزء سی ام تدریس می شد، فراگرفت. وی بعد از آن، بقیه قرآن و برخی متون فارسی، از قبیل گلستان سعدی و بعضی نامه هایی را که توسط منشیان قدیمی تحریر شده بود و در مکتب خانه ها تدریس می شد، آموخت. علی اصغر که در ده سالگی نوشتن و خواندن کتاب های روان و ساده فارسی و فرآن را تا حدی فراگرفته بود، به مدرسه «جهانگیرخان» که در نزدیکی منزلشان بود و پدر و عمویش نیز در آن مدرسه تدریس می کردند، رفت. وی نصاب الصبیان و جامع المقدمات را نزد پدرش به طور کامل خواند.
استاد فقیهی از خاطرات این دوره چنین نقل می کند: «مرحوم آیت الله حایری، پیشکاری داشتند به نام آقا شیخ محمدتقی بافقی که علما به شرح احوال ایشان آشنا هستند. از جمله وظایف آقا شیخ محمدتقی یکی هم پرداخت شهریه طلبه ها بود؛ به این صورت که کیسه ای پول زیر بغلش می گذاشت و به مدرسه های مختلف می رفت و شهریه طلبه ها را می داد. در آن زمان طلبه های مجرد، ماهی 15 ریال و طلبه های متأهل ماهی 30 ریال و مدرسین هم 50-60 ریال حقوق داشتند. یک روز ایشان به مدرسه ما آمد و همه طلاب دور اتاق نشستند تا شهریه خود را بگیرند. من هم رفتم و در گوشه ای نشستم. ایشان از من پرسید: چه می خوانی؟ پاسخ دادم: نصاب. گفتند: عرب به شیر چه می گوید؟ گفتم: لبن. گفتند: به ماست چه می گوید؟ چون این کلمه در نصاب نبود من سکوت کردم. ایشان لبخندی زدند و 4 سکه 2 ریالی به من دادند و قرار گذاشتند که هر ماه این مبلغ را به بنده بپردازند...».
آقای فقیهی فراگیری کتاب های شرح سیوطی، شروح جامی، کافیه، شافیه، رضی و تمام کتاب مغنی را به خوبی پشت سرگذاشت. وی با شروع منطق حاشیه ملا عبدالله و بعد از آن شرح شمسیه و شرح مطالع را خواند و سپس مطول تفتازانی در علم معانی و بیان را به طور کامل آموخت و به سراغ مقدمات اصول و فقه رفت. او اولین کتاب اصول، یعنی معالم الاصول را که جزء برنامه های درسی آن روز بود همراه شرایع که در موضوع فقه نوشته شده، خواند و شرح لمعه، قوانین الاصول و دو کتاب بعد از آن ها یعنی رسائل و مکاسب شیخ مرتضی انصاری را تمام کرد و با خواندن دو جلد کفایة الاصول آخوند خراسانی دوره سطح را نزد استادان و فضلای آن وقت حوزه مانند: آقا شیخ عبدالحسین ابن الدین قمی و آیات عظام: سید شهاب الدین نجفی مرعشی، فیض قمی، گلپایگانی، امام خمینی و... به پایان برد. او پس از اتمام این دوره، برای مدتی از درس خارج فقه آیت الله سید محمدتقی خوانساری بهره برد.
پس از تأسیس دانشکده معقول و منقول در دانشگاه تهران و شرایط و جو عمومی حاکم بر حوزه و دیدگاه روحانیت نسبت به دانشگاه ها آقای فقیهی که 19 سال داشت تصمیم گرفت از تحصیلات دانشگاهی نیز بهره مند شود. او در سال 1315 ش. در دانشکده یاد شده که دارای سه رشته تحصیلی در علوم معقول، منقول و ادبیات بود، در رشته ادبیات ثبت نام کرد. او پس از پشت سرگذاشتن امتحانات ورودی تحصیلات خود را در آن دانشکده شروع نمود. از آنجا که وضع مادی پدر برای تأمین هزینه های تحصیلی مساعد نبود، او در دفترخانه ای که مقابل بازار بزرگ تهران قرار داشت مشغول بکار شد.
از استادان مشهور آقای فقیهی در این مقطع تحصیلی می توان از آقایان: میرزا محمود شهابی، بدیع الزمان فروزانفر، احمد بهمنیار، عبدالعظیم قریب، مهدی الهی قمشه ای، محسن هشترودی و... نام برد که در این دانشکده، ادبیات فارسی و عربی، علوم تجربی، ریاضیات، تاریخ ادبیات، فلسفه و... را تدریس می کردند.
آقای فقیهی در شهریور ماه سال 1319 ش. تحصیلات دانشگاهی خود را به پایان رسانید. او رساله پایانی اش را در موضوع تأثیر ایرانیان در بسط تمدن اسلامی نوشت و موفق به دریافت مدرک کارشناسی ارشد در رشته ادبیات گردید.
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم