دانشنامه اسلامی
عُقده لقب پدر وی است که از وراقان (صحاف و نسخه بردار) و معلمان کوفه بود. خاندان او از طریق ولاء عتق با بنی هاشم (ظاهراً شاخه عباسی آن) و نیز با قبیله هَمْدان (شاخه سبیع) خویشاوند بوده اند و شهرت ابن عقده به هَمْدانی به همین جهت بوده است.
ابن عقده بیشتر عمر خود را در کوفه گذرانده و بنا به تصریح شاگردش ابن جعابی تنها ۳ بار به بغداد سفر کرده است. نظر به اینکه ابن عقده در سفر خود به بغداد از علی بن داوود قنطری استماع حدیث کرده است نخستین سفر وی به بغداد احتمالاً در فاصله ۲۶۶-۲۷۱ق بوده است.
