دانشنامه اسلامی
اطلاعات مفصلی در باره پدر و خاندان او در دست نیست. نیای وی رئیس ابوالحسن علی بن ازرق یکی از رجال مشهور زمان خود بود و لقب رئیس، بر پایگاه مهم سیاسی - اجتماعی وی دلالت دارد.
عمده اطلاعات ما در باره این مورخ، از جای جای کتاب تاریخش به دست می آید. وی در جوانی برای فراگیری دانش به بغداد رفت و در آنجا به آموختن قرآن، فقه، لغت و نحو، حدیث و تفسیر همت گماشت و از دانش گروه زیادی از مشایخ و استادان آن شهر، بهره گرفت.
قرآن را نزد شیخ ابومحمد بن بنت الشیخ، شیخ عبدالوهاب حفاف، ابومنصور رزّاز و جماعتی دیگر خواند. فرائض یا مبحث ارث را پیش شیخ ابوالمظفر بن شهرزوری عطار و نحو و لغت را در خدمت ابومنصور جوالیقی آموخت. حدیث را از ابن سمرقندی، عبدالوهاب اَنماطی و قاضی ابوبکر فراگرفت.
چنین به نظر می رسد که وی از میان همه دانش هایی که آموخت، به تاریخ دلبستگی بیشتری داشت و در کسب آن مشتاقانه کوشش می ورزید. اکثر مؤلَّفات تاریخی موجود مانند: تاریخ بغداد، تاریخ موصل، اخبار الطوال، معارف و...، کتب لغت، جغرافیا و هر آنچه را که به حوادث تاریخی مرتبط بود، مطالعه کرد.
او همچون جدش ابوالحسن علی، مدتی از عمر خود را عهده دار پاره ای از مشاغل دولتی بود. در 543ق / 1148م، وی را در شغل اِشراف بر اوقاف حومه مَیافارقین می بینیم و این زمانی بود که مکین الدین مصری از جانب سعید حسام الدین در این شهر حکم می راند. در 562ق / 1166م، نظارت بر حصن کیفا را بر عهده گرفت. پس از مدتی به مَیافارقین بازگشت و به منصب اِشراف بر موقوفات این شهر گمارده شد. افزون بر اینها، وی در بلاد دیگر، مناصب دیگری را بر عهده داشت.
