دانشنامه اسلامی
سلب عموم، مقابل ایجاب کلی است. مفاد ایجاب کلی در قضیه حملیه، ثبوت محمول برای موضوع برای همه افراد یا احوال است؛ مثل: کلّ انسانٍ حیوانٌ، الانسانُ ضاحکٌ دائماً، همه انسان ها حیوان اند و همیشه انسان ناطق است. معنای مطابقی سلب عموم در قضیه حملیه، نفی ثبوت محمول برای موضوع برای همه افراد یا احوال است؛ مثل: لیس کلّ حیوانٍ انساناً، لیس دائماً الانسانُ متحرّکَ الاصابع، همه انسان ها کاتب نیستند و همیشه انسان خواب نیست. مفاد ایجاب کلی در قضیه شرطیه، دوام اتصال یا انفصال میان مقدم و تالی در همه اوضاع و احوال است؛ مثل: همیشه اگر انسان خواب باشد هشیار نیست. سلب عموم در قضیه شرطیه بر نفی دوام زمانی یا احوالیِ اتصال یا انفصال میان مقدم و تالی دلالت دارد؛ مانند: لیس کلّما کان الانسان متحرّک الاصابع کان کاتباً.
سلب کلی و جزئی
سلب عموم، هم با سلب کلی، یعنی عموم سلب و هم با سلب جزئی سازگار است و بر هیچ یک به طور معیّن دلالت ندارد. از غالب ادواتی که بر مطلق سلب دلالت دارند می توان برای افاده سلب عموم بهره برد و به ادوات خاصی اختصاص ندارد. آنچه سبب افاده سلب عموم یا عموم سلب می شود نحوه قرار گرفتن ادوات است که در ابتدا یا انتها و قبل یا بعد از سور قضیه واقع شود و در هر زبانی، قاعده مخصوص به خود را دارد.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.
...
