لغت نامه دهخدا
- دیگ زودپز ؛ دیگی که خوراک را در زمانی کوتاه می پزد. ( فرهنگ فارسی معین ).
زودپز
- دیگ زودپز ؛ دیگی که خوراک را در زمانی کوتاه می پزد. ( فرهنگ فارسی معین ).
فرهنگ عمید
۲. (اسم، صفت فاعلی ) نوعی دیگ که غذا در آن زودتر پخته می شود.
فرهنگ فارسی
دانشنامه عمومی
بدنه دیگ زودپز را از جنس فولاد ضدزنگ یا آلیاژی از آلومینیوم می سازند. روی درپوش این وسیله هم یک دریچه اطمینان وجود دارد. وقتی فشار بخار آب به حدی می رسد که ظرف نمی تواند آن را تحمل کند، این دریچه باز می شود تا بخار آب از آن خارج شود. در محل اتصال درپوش به بدنه، حلقه ای لاستیکی وجود دارد که از خارج شدن بخار آب جلوگیری می کند.
مخترع دیگ زودپز فیزیکدانی فرانسوی بود به نام دنیس پاپن که این گونه دیگ را در سال ۱۶۷۹ اختراع کرد. نخستین زودپزهای آلومینیومی در سال ۱۹۱۵ ساخته شدند و در سال ۱۹۳۷ شخصی به نام آلفرد ویشلر زودپز کوچکی را برای مصرف در آشپزخانه های نوین به بازار آورد.
زودپزها بهترین وسیله برای پخت انواع گوشت و سبزیجات در کوتاه ترین زمان هستند. کافی است زودپز را پر از آب کرده و مواد را درون آن بریزید و بگذارید تا بپزد. پس از اتمام مرحله پخت، بخار از دورن سوپاپ آن خارج شده و غذا آماده می باشد. مصرف انرژی زودپز بسیار کم بوده و می تواند خیلی سریع تر از گاز یا فر غذا را آماده کنید.
هر مایعی در یک دمای خاص شروع به جوشیدن می کند و این دما که به دمای جوش معروف است، برای آب ۱۰۰ درجه سانتی گراد است. اما نقطه جوش مایعات با بالارفتن فشار افزایش و با پایین آمدن فشار کاهش می یابد و در واقع کارایی اصلی زودپز هم به دلیل همین خاصیت مایعات است. وقتی غذا را همراه مقداری آب در داخل ظرف قرار می دهیم و شروع به حرارت دادن آن می کنیم، آب شروع به جوشیدن و بخار شدن می کند. بخار آب بتدریج در داخل ظرف افزایش می یابد و باعث بالا رفتن فشار داخل ظرف می شود. به این ترتیب، نقطه جوش آب با افزایش فشار بالا می رود و به ۱۳۰ درجه سانتی گراد می رسد.
نمونه هایی از مدت پخت خوراک با زودپز :
