روملو
فرهنگ فارسی
دانشنامه عمومی
تیمور لنگ در برگشت از جنگ آنقره ( سال ۱۴۰۲ میلادی / سال ۷۸۳ خورشیدی ) و پیروزی بر بایزید اول سلطان عثمانی در گذر از اردبیل خواجه علی نوه شیخ صفی الدین اردبیلی و رهبر این طریقت صوفی را احضار کرد ( سال ۱۴۰۴ م/ ۸۷۵ خ ) و جامی زهرآلود به وی داد تا بنوشد، درویشان حاضر آهنگ ذکر لا اله الا الله بلند کردند خواجه برخاست و به سماع با آن ها پیوست، حرارت حاصل زهر را به صورت عرق از بدنش خارج کردن تیمور متحیر گشت و مرید خواجه شد، تیمور در اردبیل روستاهایی را خرید و وقف زیارتگاه شیخ صفی کرد و اسرای جنگی را به خواجه داد، خواجه آن ها را آزاد کرد و آن ها در اردبیل منزل گزیدند، اعقاب آن ها به عنوان صوفیان روملو شناخته شدند.
• دیوسلطان روملو امیر الامرا در زمان شاه طهماسب که قبل از آن این سمت برای استاجلو بود که باعث درگیری او با استاجلو و قاجار شد.
• بادنجان سلطان روملو فرماندار اردبیل که به دست استاجلوها در تسخیر اردبیل کشته شد.
دانشنامه آزاد فارسی
از طوایف معروف و بزرگ قزلباش. اینان در اصل از مردم نواحی توقات، سیواس و آماسیه در آناتولی بودند. ظاهراً، گروهی از روملویان قزلباش در طی قرن ۹ ق در آذربایجان، به ویژه اردبیل و اطراف آن، استقرار یافته بودند. در ۹۰۵ ق، گروهی از صفویان روملو به اردبیل رفتند و برخی از آنان به اردوی شاه اسماعیل صفوی پیوستند و جمعی دیگر نیز در همان سال ضمن سفر شاه اسماعیل به آناتولی به همراهان او ملحق شدند. نورعلی خلیفه، پیری بیگ و علی بیگ، معروف به دیوسلطان، از مشاهیر روملویان در عهد شاه اسماعیل بودند. دیوسلطان بنا به وصیت شاه اسماعیل، به وکالت شاه طهماسب رسید و سرانجام در جریان رقابت دیگر خوانین قزلباش کشته شد (۹۳۳ ق). فرزندش ادهم بیگ در ۹۵۴ ق به سفارت دکن رفت. در ۹۸۴ ق، نُه نفر از امرای بزرگ دولت ایران از طایفه روملو بودند. حسین قلی خلیفةالخلفا روملو ( ـ ۹۸۵ ق) نقش مؤثری در تشکیل سلطنت شاه عباس دوم صفوی داشت. درویش محمدخان روملو در اوایل سلطنت شاه عباس، حاکم نیشابور و پس از آن حاکم گیلان بیه پیش (لاهیجان ـ گیلان شرقی) بود. طایفۀ ترک قویله حصارلو، از ترکان روملو، تا اواخر عهد صفویه در تنکابن سکونت داشتند و خوانین آن، حاکم تنکابن بودند. گروهی بزرگ از روملوها نیز در آغاز قرن ۱۱ ق در شیروان اقامت کردند. حسن بیگ روملو مؤلف احسن التواریخ از مردم این طایفه بود.
