خسروشاه

لغت نامه دهخدا

خسروشاه. [ خ ُ رَ / رُو ] ( اِخ ) آخرین پادشاه غزنوی است در غزنین. وی پسر بهرامشاه بن مسعودبن ابراهیم بن مسعودبن محمود. بعد از مرگ پدرش ( بهرامشاه ) جای او را گرفت لیکن غوریان در این تاریخ قوت گرفته بودند و سلطان سنجر پیر و ضعیف شده بود و ترکان غز در ممالک سنجر حکومت می کردند به همین علل خسروشاه موفق به نگاهداری پایتخت اجدادی خود غزنین نشد و غزان در 555 هَ.ق. غزنین را از دست او گرفتند و از این تاریخ ببعد ممالک غزنوی منحصر بهمان هندوستان غربی شد لقب او معزالدوله است. وی از 547 تا 555 هَ. ق. سلطنت کرد.
خسروشاه. [ خ ُ رَ / رُو ] ( اِخ ) نام یکی از دهستانهای بخش اسکو است. شهرستان تبریز در باختر و شمال این بخش واقع است. خسروشاه از شمال بدهستان سردرود و از خاور و جنوب به دهستان حومه اسکو و از باختر به بخش شبستر محدود میباشد. موقعیت آن جلگه و معتدل کمی مایل به سردی است ، آب آن از چشمه و رودخانه های محل تأمین می گردد. خط شوسه و راه آهن مراغه و تبریز از این ده عبور می نماید. این دهستان از بیست آبادی بزرگ و کوچک تشکیل شده است. محصولات عمده خسروشاه غلات و انگور و سردرختی و قراء عمده آن خسروشاه و باویل می باشد. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4 ).
خسروشاه. [ خ ُ رَ / رُو ] ( اِخ ) نام قصبه مرکز دهستان خسروشاه از بخش اسکو شهرستان تبریز است که در 6 هزارگزی باختراسکو در مسیر شوسه تبریز به دهخوارقان در ده هزارگزی خطآهن مراغه به تبریز قرار دارد. این ناحیه جلگه ومعتدل و آب آن از چشمه و قنات و محصول آن انگور و غلات و بادام و زردآلو و شغل اهالی زراعت و گله داری و راه شوسه می باشد. ( از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 4 ).
خسروشاه. [ خ ُ رَ / رُو ] ( اِخ ) نام قریه ای بوده در دو فرسخی مرو. ( از معجم البلدان ).
خسروشاه. [ خ ُ رَ / رُو ] ( اِخ ) ابن مبادر ملک دیلم. وی معاصر صاحب بن عباد و جبرئیل بن عبیداﷲبن بختیشوع بوده است. رجوع به عیون الانباء ج 1 ص 146 و ص 148 شود.
خسروشاه. [ خ ُ رَ / رُو ] ( اِخ ) ابن ملک حسام الدین سرلشکر ملک نصرةالدین احمد اتابک لرستان است. ( از تاریخ گزیده چ 2 ص 548 ).

فرهنگ فارسی

بن ملک حسام الدین سرلشکر ملک نصره الدین احمد اتابک لرستان است .

دانشنامه عمومی

خُسروشاه یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی است که در بخش خسروشاه شهرستان تبریز واقع شده و مرکز این بخش است. جمعیت این شهر در سال ۱۳۹۵ خورشیدی، بالغ بر ۲۱٬۹۷۲ نفر بوده که پانزدهمین شهر استان محسوب می شود. آرامگاه شیخ سالار، آرامگاه قطب راوندی، مسجد جامع خسروشاه، یازلی مچید ( مسجد لیلی آباد ) ) قیز قلعه سی ( قلعه دختر ) و سالارباغی، از جملهٔ آثار تاریخی خسروشاه به شمار می رود. باغات اطراف شهر و تفرجگاه شیخ سالار و پارک جنگلی خسروشاه به ویژه در روز های تعطیل پذیرای مسافران و میهمانان می باشد. خسروشاه از قطب های مهم تولید انواع محصولات کشاورزی در شهرستان تبریز به حساب می آید.
شهری که اکنون خسروشاه نامیده می شود در هزاره اول قبل از میلاد، منطقه مسکونی قبیله ای بوده و نامش در آن زمان «آنیاشتانیا» بوده است. مطابق نوشته دیاکونف، مورخ مشهور روسی، در دوران حکومت ماد، قلاع این منطقه استراتژیکی بوده است. Anyustania و آنیاشتانیا هم مستثنی از این قاعده نبوده است؛ بنابراین آنیاشتانیا در منطقه ای که دارای دیوارهای بلند با ارتفاع ۵ الی ۷ ذرع و عرض ۲ الی ۳ ذرع و برج هایی به فاصله ۲۰۰ ذرع از همدیگر به صورت مضرس و دندانه دار بنا شده بود.
این قلعه را مانند قلاع دیگر، رئیس ویس ( قبیله ) اداره می کرد و کنترل تمامی آن و همچنین باز و بسته بودن دروازه ها با دستور رئیس ویس امکان پذیر بوده است. روزها صبح زود فقط یک دروازه باز می شد و دامداران رمه های خود را به چرا می بردند، اما شب ها دروازه بسته می شد.
در مراسم و جشن های مخصوص کشاورزان و دامداران به دستور رئیس قبیله هر دو دروازه باز می شد، اما هنگام احساس خطر و حمله قبایل دیگر فوراً دروازه ها بسته می شد و قلعه حالت جنگی به خود می گرفت. در فاصله ای نه چندان دور، قلعه دیگری به نام «قلعه دینگو» قرار داشت که در آن قلعه نیز که کوچک تر از آنیاشتانیا بوده، قبیله دیگری می زیستند که گاهی مورد هجوم قلعه آنیاشتانیا یا بالعکس قرار می گرفتند.
شهر خسروشاه در منتهی الیه ارتفاعات کوه های سهند قرار گرفته است. ارتفاع این شهر از سطح دریا، ۱٬۳۵۷ متر می باشد. قسمتی از شهر در داخل دره قرار دارد. این شهر در فاصله بین کوه های سهند و دشت تبریز قرار دارد. به علت موقعیت ممتاز شهر خسروشهر، کلیه امکانات مورد نیاز مرکز استان از محدوده این شهر و مناطق تابعه آن می گذرد. به عنوان مثال، آب شرب شهر تبریز، شبکه گازرسانی، خط آهن تبریز - تهران، محور تبریز - میاندوآب - سنندج از اهم این موارد است.