معنی ابن حجر عسقلانی

دانشنامه عمومی

ابوالفضل شهاب الدین احمد بن علی بن محمد الکنانیّ العسقلانی ( ۷۷۳–۸۵۲ ه. ق ) معروف به اِبن حَجَر عَسقلانی کِنانی مصری، از علمای بزرگ حدیث و فقه سنی، مورخ و کتابدار بوده است. اصل وی از قابس تونس است لیک برخی اعضای خانوادهٔ وی به عسقلان فلسطین سفر کردند اما وی خود در قاهرهٔ مصر زاده شد.
نخست به ادبیات و شعر علاقه مند شد و سپس به حدیث روی آورد. ابن حجر در فقه، حدیث، و تفسیر تبحّر داشت. در ۸۱۱ ه‍. ق وظیفه افتاء در دارالعدل به او محول گردید. ابن حجر علاوه بر فتوی به ایراد خطبه در مساجد مصر نظیر جامع الازهر و جامع عمرو بن عاص نیز می پرداخت. وی در ۸۲۷ منصب قاضی القضاتی یافت، با این صفت پیوسته به تدریس مشغول بود. از جمله وظایف ابن حجر، کتابداری کتابخانه مدرسه محمودیه بود که نفیس ترین کتاب ها را داشت و این کتاب ها را ابواسحاق ابن جماعه جمع کرد.
پدر وی نورالدین علی نیز عالم شافعی و شاعر بود.
آثار وی پیرامون حدیث، مصطلح الحدیث، تفسیر، رجال و فقه است. تألیفات وی بیش از یکصد و پنجاه عدد است ازجمله: الاصابة فی تمییز الصحابه و فتح الباری فی شرح البخاری و لسان المیزان و الدرر الکامنه. و کتاب المطالب العالیة.
شاگرد وی شمس الدین سخاوی کتابی ضخیم در ترجمه حال او به نام «الجواهر والدرر فی ترجمة شیخ الإسلام ابن حجر» به رشته تحریر درآورده است.
وی در زمینه رجال بسیار سخت گیر بوده تا حدی که بسیاری را من جمله ابو داود طیالیسی ردکرده با اینکه موثق است.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] اِبْن ِ حَجَر عَسْقَلانی ، شهاب الدین ابوالفضل احمد بن علی بن محمد بن محمد بن علی بن احمد بن محمود بن احمد حجر عسقلانی کِنانی مصری (۲۲ شعبان ۷۷۳ - ذیقعده ۸۵۲ق /۱۶ فوریه ۱۳۷۲ - ژانویه ۱۴۴۹م )، یکی از علمای بزرگ حدیث و فقه شافعی ، موّرخ و شاعر می باشد.
از او به «حافظ العصر» و «شیخ الاسلام » و «امیر المؤمنین در حدیث » یاد کرده اند و در زمان او، بجز چند تن که شرح آن خواهد آمد، همه به بزرگی و دانش و احاطه مسلم و بی چون و چرای او در حدیث و فقه گواهی داده اند و او در میان حفّاظ بزرگ حدیث نبوی در ردیف کسانی مانند ابونعیم اصفهانی و دارقطنی و خطیب بغدادی و ذهبی قرار دارد.
منابع در شرح حال ابن حجر
سخاوی بزرگ ترین شاگرد و شرح حال نویس او، نام او و اجداد وی را به طریقی که ذکر کردیم آورده است و تاریخ تولد او را در ۲۲ شعبان ۷۷۳ و تاریخ وفاتش را در اواخر ذیحجه ۸۵۲ نوشته است . همو کتاب جداگانه ای در احوال شیخ خود تألیف کرده به نام الجواهر و الدّرر فی ترجمه شیخ الاسلام ابن حجر که هنوز چاپ نشده است و ما به نسخ خطی آن دسترسی نداریم و آنچه از این کتاب نقل خواهد شد از کتاب محمد کمال الدین عزالدین است به نام التاریخ و المنهج التّاریخی لابن حجر العسقلانی . در شرح حال ابن حجر تکیه عمده ما بر گفته های دیگر سخاوی در الضوء اللامع و الذیل علی رفع الاصر عن قضاة مصر و مهم تر از همه بر کتاب انباء الغمر بابناء العمر تألیف خود ابن حجر است که مهم ترین منبع موثق درباره زندگی اوست ؛ همچنین از گفته های معاصران او مانند ابن تغری بردی در النّجوم الزّاهرة و مقریزی در السّلوک لمعرفة دول الملوک استفاده شده است .
وجه تسمیه
به گفته سخاوی «ابن حجر» لقب یکی از اجداد او بوده است که به اولاد و احفاد او هم بسط یافته و شاخص ترین عنوان وی شده است .
پدر
...
[ویکی اهل البیت] شهاب الدین ابوالفضل احمد بن علی (773-852 ق) معروف به اِبْن ِ حَجَر عَسْقَلانی از عالمان و مورخان بزرگ قرن هشتم هجری است. از مهمترین آثار وی می توان به «فتح الباری بشرح حدیث البخاری»، «لسان المیزان» اشاره کرد.
شهاب الدین ابوالفضل احمد بن علی معروف به اِبْن ِ حَجَر عَسْقَلانی کِنانی مصری در بیست و دوم شعبان سال 773 ق. در قاهره متولد شد.
پدر وی علی بن محمد عسقلانی (720-777 ق) نیز اهل علم بود و نیابت در حکم و قضا را بر عهده داشت. ابن حجر پیش از چهار سالگی، پدر خود را از دست داد و سپس یکی از بازرگانان مشهور به نام زکی الدین ابوبکر علی الکارمی الخَرّوبی وصایت ابن حجر را بنا به وصیت پدرش بر عهده گرفت.
ابن حجر در پنج سالگی به مکتب فرستاده شد و در آنجا قرآن را فراگرفت. در یازده سالگی با وصیّ خود به مکه رفت و در آنجا مجاور شد.
ابن حجر به هنگام مجاورت در مکه (785 ق)، علم حدیث را نزد محمد بن عبدالله بن ظهیره آموخت و کتاب عمده ُالاحکام ابن سرور جماعیلی را نزد او خواند و در بازگشت به مصر (786 ق) باز به فراگرفتن حدیث مشغول شد. در مکه نیز صحیح بخاری را از عفیف نشاوری استماع کرد، در هفده سالگی فقه و عربی و حساب را از یکی از اوصیای خود فراگرفت و نیز در نزد ابومحمد اَبْناسی فقه خواند.
ابن حجر در سفرهای متعدد خود به خانه خدا، شام، قدس، یمن، عدن و اسکندریه هیچ گاه از کسب علم غفلت نمی کرد و هر جا شیخی و فقیهی می یافت که می توانست از او حدیثی بشنود و فایده ای برگیرد، بی درنگ به دیدنش می شتافت.
چون ابن حجر در فقه، حدیث و تفسیر تبحر یافت در مدارس مختلف به تدریس پرداخت. سخاوی نام دروس و مدارسی را که ابن حجر در آنها تدریس کرده است چنین نام می برد: تفسیر در حَسَنیّه و منصوریه؛ حدیث در بیبر سیّه، جمالیّه، زینبیّه، شیخونیّه، جامع طولون و قبه منصوریّه؛ اسماع حدیث در محمودیّه؛ فقه در خَرّوبیه، فخریه، شیخونیه، صالحیه، صلاحیه، و مؤیّدیه.
برجسته ترین شاگرد ابن حجر که از معتقدان و پیروان او نیز بوده است، محمد بن عبدالرحمن سخاوی است که شرح حال او را در سه کتاب الضوءاللامع، الذیل علی رفع الاصر و الجواهر والدّرر فی ترجمه شیخ الاسلام ابن حجر به رشته تحریر آورده است.