نیشابوری

فریدالدین محمد عطار نیشابوری، شاعر و عارف مشهور ایرانی در قرن ششم و هفتم هجری قمری، در نزدیکی نیشابور به دنیا آمد. او ابتدا به شغل پدرش، عطاری (فروش دارو)، ادامه داد تا اینکه بر اثر یک حادثه به عرفان علاقه‌مند شد. پس از سفر به مناطق مختلف، در نهایت به نیشابور بازگشت و در همان‌جا درگذشت. آثار عطار شامل تعداد زیادی شعر است که بیشتر آن‌ها به صورت نظم نوشته شده‌اند. شیخ فریدالدین محمد بن ابوبکر نیشابوری، معروف به عطار، شاعر بزرگ ایرانی قرن ششم، در سال ۵۴۰ هجری قمری در روستای کدکن نیشابور به دنیا آمد. برخی منابع تاریخ تولد او را ۵۴۰ و برخی دیگر ۵۳۷ ذکر کرده‌اند. پدرش عطار بود. او از کودکی به مدارس علمیه شهر راه یافت و به تحصیل مقدمات علوم زمان خود پرداخت. او همچنین به علوم دینی مانند تفسیر، روایت احادیث و فقه مشغول شد و به تدریج به درس‌های عمیق‌تری مانند فنون ادبی، علم حکمت، کلام و نجوم روی آورد. فریدالدین در ابتدا به شغل پدرش ادامه داد، اما پس از مدتی به عرفان گرایش پیدا کرد و مسیر جدیدی را در زندگی خود انتخاب کرد.

لغت نامه دهخدا

نیشابوری. [ ن َ ] ( اِخ ) ابوجعفر نیشابوری. از عرفای قرن هشتم و از مشایخ قطب راوندی متوفی 573 هَ.ق. رجوع به ریحانة الادب ج 6 ص 277 و روضات الجنات ص 266 شود.
نیشابوری. [ ن َ ] ( اِخ ) جعفربن محمدبن مظفر علوی امامی نیشابوری، مکنی به ابوابراهیم. از احفاد امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب و از اکابر علما و محدثان قرن پنجم است. وی به سال 440 هَ. ق. از نیشابور به بغداد رفت و به سال 448 در نیشابور درگذشت. رجوع به ریحانة الادب ج 6 ص 287 و کنی و القاب ج 6 ص 187 شود.
نیشابوری. [ ن َ ] ( اِخ ) حسن بن محمدبن حبیب واعظ نیشابوری، مکنی به ابوالقاسم. ادیب و نحوی و مورخ قرن چهارم و پنجم است. از تصانیف اوست: تفسیر قرآن مجید که به تفسیر نیشابوری قدیم معروف است و کتاب عقلاءالمجانین. عبدالملک ثعالبی از شاگردان وی بوده است. به زبان عربی اشعار دارد و به سال 406 هَ. ق. درگذشته است. رجوع به ریحانة الادب ج 6 ص 278 و مقدمه عقلاءالمجانین چ مصر و کشف الظنون شود.
نیشابوری. [ ن َ ]( اِخ ) حسن بن مظفر اعمی، مکنی به ابوعلی و مشهور به نیشابوری. از علمای عامه و از مشایخ زمخشری است. در قرن پنجم می زیسته و به سال 442 یا 443 هَ. ق. درگذشته است. او راست: تهذیب اصلاح المنطق ابن السکیت، تهذیب دیوان الادب اسحاق بن ابراهیم فاریابی، ذیل تتمة الیتیمه عبدالملک ثعالبی، و دیوان شعر. رجوع به ریحانةالادب ج 6 ص 279 و کشف الظنون و روضات الجنات ص 26 شود.
نیشابوری. [ ن َ ] ( اِخ ) علی بن عبداﷲبن احمد نیشابوری سبزاواری، مشهور به ابن ابی الطیب. از مفسران و اکابر علمای عامه قرن پنجم و از معاصران سلطان محمود غزنوی است. سه تفسیر به نامهای تفسیر اصغر و تفسیر اوسط و تفسیر کبیر نوشته است وبه دربار سلطان محمود اهدا کرده است. وی به سال 458هَ. ق. در سبزوار درگذشته است. ( از ریحانة الادب ج 6ص 279 ) ( روضات الجنات ص 225 ) ( معجم الادباء ج 13 ص 273 ).
نیشابوری. [ ن َ ] ( اِخ ) لطف اﷲ ( مولانا... ) از فضلا و شاعران و صوفیان اواخر قرن هشتم و اوایل قرن نهم است. اشعاری در مدح پیشوایان مذهب شیعه سروده است و مدایحی نیزبرای میران شاه بن تیمور لنگ. در اواخر عمر از نیشابور به ده قدمگاه رفته و در آنجا انزوا گزیده و به سال 810 هَ. ق. در همان ده وفات یافته است. او راست:
دیشب ز سر صدق و صفای دل من 
در میکده آن روح فزای دل من

فرهنگ فارسی

( صفت ) منسوب به نیشابور: از مردم نیشابور.
لطف الله نیشابوری از فضلا و شاعران و صوفیان اواخر قرن هشتم و اوایل قرن نهم است. اشعاری در مدح پیشوایان مذهب شیعه سروده است و مدایحی نیز برای میران شاه بن تیمور لنگ. در اواخر عمر از نیشابور به ده قدمگاه رفته و در آنجا انزوا گزیده است و بسال ۸۱٠ هجری قمری در همان ده وفات یافته است.

جملاتی از کلمه نیشابوری

من نیشابوری ازو خواسته ام مگرم او یمنی خواهد داد
از بخارا پنج و پنج از مرو و پنج از بلخ باز هفت نیشابوری و سه طوسی و سه بوالحسن
فال گیر
بیا فالت رو بگیرم!!! بزن بریم