مزینان

لغت نامه دهخدا

مزینان. [ م َ ] ( اِخ ) شهرکی است خرد [ از خراسان ] بر راه ری و اندر وی کشت و زرع بسیار است. ( حدود العالم ). نام یکی از دوازده رَبع بیهق که شامل مایان ، کموزد، داورزن ، سد خرو، طزر، بهمن آباد، مهر ( که آنجا مزارع اقلام بحری باشد ) و ماشدان و سویزان. ( از تاریخ بیهق ص 39 ). قصبه ای است مرکز دهستان مزینان بخش داورزن شهرستان سبزوار در 10هزارگزی جنوب داورزن سر راه تهران به مشهد واقع شده است آبش از قنات رودخانه داورزن محصولش غلات ، پنبه ، زیره و شغل مردمش زراعت و مالداری است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9 ).
مزینان. [ م َ ] ( اِخ ) نام یکی از دهستان های بخش داورزن شهرستان سبزوار و محدود است از طرف شمال به دهستان مرکزی ، از جنوب به کال شور ( خارتوران ) از غرب به بخش عباس آباد از شهرستان شاهرود، در منطقه جلگه واقع و آب بعضی قراء آن شوراست و قابل آشامیدن نیست. این دهستان شامل 48 آبادی بزرگ و کوچک است و جمعیت آن 6890 تن است که عموماً زارع و گله دارند. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 2 ).

فرهنگ فارسی

یکی از دهستان های بخش داورزن شهرستان سبزوار. این دهستان شامل ۴۸ آبادی است که مجموع سکنه آنها بالغ بر ۶۸۹٠ نفر است .
دهی در شهرستان سبزوار

دانشنامه عمومی

مزینان، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان داورزن در استان خراسان رضوی ایران است.
مزینان زادگاه دکتر علی شریعتی روشنفکر و جامعه شناس معاصر و محمدتقی شریعتی اسلام شناس معاصر است.
مزینان در ۶ کیلومتری جنوب غربی داورزن و در ۲۹۵ کیلومتری شهر مقدس مشهد قرار دارد. مزینان با ارتفاع ۸۱۰ متر از سطح دریا و اقلیم نیمه بیابانی، تابستان های گرم و خشک و زمستان های سرد دارد. مزینان از شمال غربی به روستای بهمن آباد، از جنوب به روستای غنی آباد و از شرق به ارتفاعات پیرامون محدود می شود.
مزینان شهری باستانی در ولایت بیهق، ربع نیشابور خراسان بوده است.
براساس لغت نامه دهخدا  :
قصبه ای است مرکز دهستان مزینان بخش داورزن شهرستان سبزوار در ١٠ هزارگزی جنوب داورزن سر راه تهران به مشهد واقع شده است آبش از قنات رودخانه ٔ داورزن محصولش غلات ، پنبه ، زیره و شغل مردمش زراعت و مالداری است.

در کتاب تاریخ بیهق آمده است:
مزینان شهرکی است خُرد از خراسان بر راه ری و اندر وی کشت و زرع بسیار است. نام یکی از دوازده رَبع بیهق که شامل مایان ، کموزد، داورزن ، سد خرو، طزر، بهمن آباد، مهر ( که آنجا مزارع اقلام بحری باشد ) و ماشدان و سویزان . ( از تاریخ بیهق ص ٣٩ ) .
مزینان از دیرباز دارالحُکم یا دادگاهی محلی داشته و بزرگان آنجا مورد وثاق منطقه بوده، برای حلّ و فصل دعاوی خود به آن مراجعه می نموده اند.
بافت قدیمی این روستا که در چهارچوب باروی قدیمی دوره قاجار قرار گرفته، به وسیله سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده است. این روستا دارای یک مجموعه تاریخی شامل: کاروانسرا، دو مسجد تاریخی، مدرسه علمیه، باروی قدیمی و دو تپه باستانی می باشد.
• آب انبار مزینان
• آرامگاه کلاته مزینان
• کاروانسرای مزینان
• مسجد جامع مزینان
• مسجد پایین قلعه مزینان
• تپه بلقوز
• هیئت حسینی بالا
• مدرسه شریعتمدار: این مدرسه مربوط به دوره قاجار است. این اثر در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۹۰۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. پلان کلی ابن بنا مدرسه ای است دو ایوانی با حیاط مرکزی، ده حجره در اطراف حیاط، دو مدرسه در ضلع مقابل ورودی و اتاق های مربوط به اساتید و رئیس مدرسه و آشپزخانه، کتابخانه و سرویس بهداشتی. مساحت کل زمین مدرسه ۸۱۰ متر مربع است؛ حیاط آن، ۲۲۹ متر مربع است و زیربنا با زیرزمین، ۶۵۰ متر مربع می باشد.