نفثه المصدور

لغت نامه دهخدا

( نفثةالمصدور ) نفثةالمصدور. [ ن َ ث َ تُل ْ م َ] ( ع اِ مرکب ) آنچه مبتلا به بیماری ریوی بیرون افکند از خلط و خون تا بدان خود را اندک آرامشی بخشد. || اظهار شکوی و گلایه کردن از امری یا چیزی ناخوش آیند تا بدان آلام درونی تخفیف یابد. بث الشکوی. لب به شکایت گشودن و آلام نهانی بازگفتن :
لیکن از رنج برده طبعم هست
راحتی دون نفثةالمصدور.مسعودسعد.با یکدیگر از حدوث این واقعه منکر بث الشکوی و نفثةالمصدور آغاز کردند. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 372 ). چون تو صاحبی کجا خواهیم یافت که با او نفثةالمصدوری در میان نهیم. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 111 ). سخن او بر نفثةالمصدور شرح غصه و مقاسات معیشت شدیده خود... مقصور بودی. ( جهانگشای جوینی ).
من سقیم دهر و عقل از نفثةالمصدور من
مایه احیاء روح پورسینا ساخته.جلال الدین فریدون ( یادداشت مؤلف ).

فرهنگ عمید

( نفثة المصدور ) ۱. خلطی که بیمار مبتلا به درد سینه از سینه خارج کند.
۲. سخنی حاکی از اندوه و غم درونی که گوینده با گفتن آن آرامش پیدا کند.

فرهنگ فارسی

کتابی است در شرح وقایع زمان جلال الدین منکبرنی تالیف شهاب الدین محمد خرندزی زیدری نسوی .
آنچه مبتلا به بیماری ریوی بیرون افکند از خلط و خون تا بدان خود را اندک آرامشی بخشد ٠ یا اظهار شکوی و گلایه کردن از امری یا چیزی ناخوش آیند تا بدان آلام درونی تخفیف یابد ٠ بث الشکوی ٠ لب به شکایت گشودن و آلام نهانی باز گفتن ٠

دانشنامه آزاد فارسی

نَفْثَةالمَصدور
کتابی به فارسی در وقایع آخرین سال های پادشاهی سلطان جلال الدین خوارزمشاه تألیف شهاب الدین نسوی (ـ۶۴۷ق). مؤلف این اثر را در ۶۳۲ق نوشته و تاریخ ایران را به هنگام حمله مغول بازگو کرده است . نسوی همچنین از سختی های زندگی خود در سال های پایانی حکومت جلال الدین منکبرنی نالیده است . این اثر به نثر مصنوع است و در آن اشعاری از انوری ، اخسیکتی ، خیام و نظامی آمده است . نفثةالمصدور برای نخستین بار به کوشش رضاقلی خان هدایت به چاپ رسید (۱۳۰۷ش ). پس از آن با تصحیح و حواشی امیرحسن یزدگردی چاپ شد (تهران ، ۱۳۴۳ش ).

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] نفثة المصدور (کتاب). نفثه المصدور، اثر شهاب الدین محمد خزندزی زیدری نسوی ۶۲۲ ه. ق، نامی است که بر کتاب نهاده شده است؛ اما درست دانسته نیست که آیا این نامگذاری از خود مؤلف است یا برگرفته از عبارت متن کتاب: «از نفثة المصدوری که مهجوری بدان راحتی تواند یافت چاره نیست» و «بیا تا به سر نفثه المصدور خویش شویم». موضوع کتاب شرح خاطرات رنج آمیز مؤلف است، از پایان سال ۶۲۷ تا آغاز سال ۶۲۹، است.
کتاب حاضر؛ شامل یک پیش گفتار و چند مقدمه از مصحح، عباس اقبال بر مقاله محمد قزوینی، مقاله از علامه قزوینی، مقاله ای از آقای علامه مینوی درباره مولف و نورالدین نیشابوری می باشد. سپس متن کتاب و در ادامه حواشی و تعلیقات سپس فرهنگ لغات و تعبیرات و کنایات، فائت لغات و تعبیرات و کنایات، فائت حواشی و تعلیقات، و در پایان کتاب فهارس کتاب، ذکر شده است.
[ویکی شیعه] نفثة المصدور (کتاب). نَفْثَةُ المَصْدور فیما یَتَجَدَّدُ بِه حُزنُ الْعاشور (آه سوزان سینه پردرد، در یادآوری اندوه های روز عاشورا) رساله ای مختصر در باب مقتل سیدالشهداء تألیف شیخ عباس قمی. محدث قمی این کتاب را پس از تألیف نفس المهموم نوشته و به آن ضمیمه کرده است. کلیدی ترین قسمت کتاب، نصایح بیست گانه ای است که مؤلف در خاتمه و پس از اتمام فصول، برای ذاکرین و مداحان امام حسین (ع) بیان می کند.
عباس بن محمد رضا قمی (۱۲۹۴-۱۳۵۹ق) مشهور به شیخ عباس قمی و معروف به محدث قمی از علمای شیعه در قرن چهاردهم قمری در زمینه حدیث، تاریخ، وعظ و خطابه است. وی صاحب تألیفات بسیاری در حوزه های مختلف است که معروف ترین آن ها مفاتیح الجنان، سفینة البحار و منتهی الآمال است. محدث قمی در سال ۱۳۵۹ق در نجف درگذشت و در حرم علی بن ابیطالب (ع) دفن گردید.
[ویکی نور] نفثه المصدور، اثر شهاب الدین محمد خزندزی زیدری نسوی 622 ه.ق، نامی است که بر کتاب نهاده شده است؛ امّا درست دانسته نیست که آیا این نامگذاری از خود مؤلّف است یا برگرفته از عبارت متن کتاب: «از نفثه المصدوری که مهجوری بدان راحتی تواند یافت چاره نیست» و «بیا تا به سر نفثه المصدور خویش شویم». موضوع کتاب شرح خاطارت رنج آمیز مؤلّف است، از پایان سال 627 تا آغاز سال 629، است.
کتاب حاضر؛ شامل یک پیش گفتار و چند مقدمه از مصحح، عباس اقبال بر مقاله محمد قزوینی، مقاله از علامه قزوینی، مقاله ای از آقای علامه مینوی درباره مؤلف و نورالدین نیشابوری می باشد. سپس متن کتاب و در ادامه حواشی و تعلیقات سپس فرهنگ لغات و تعبیرات و کنایات، فائت لغات و تعبیرات و کنایات، فائت حواشی و تعلیقات، و در پایان کتاب فهارس کتاب، ذکر شده است.
در هر حال این عنوان نامی و اسمی با مسمّی بر این کتاب است، زیرا «نفثه المصدور» که در لغت به معنی خلطی است که مبتلا به سینه درد، از سینه بیرون می افکند و به این گونه تنفس خویش را راحت تر می سازد، مجازا به خسنانی گفته می شود که بیانگر دردها و تألّمات درونی است، و گوینده با آنها به عقده گشایی و درد دل گویی و شکوه گری می پردازد، و با بیان آنها اندوه درون و عقده های دل خویش را کاهش می دهد. و موضوع کتاب نفثه المصدور بیشتر همین عقده گشایی ها و درد دل گویی ها و شکوه گری هاست.
کتاب یکی از متون برجسته نثر فنّی است، که با مهارت و استادی تمام نوشته شده و به صنایع و آرایه های گوناگون لفظی و معنوی چون جناس، سجع، ترصیع، موازنه، تناسب، ایهام، خلاف آمد، تشبیه، استعاره، کنایه، مجاز و... آراسته گشته است، و همین الزام به صنایع، که گاه به تکلّف نیز می کشد، همراه با علاقه فراوان مؤلّف به آوردن واژه ها، ترکیبات، امثال و اشعار عربی و نیز کاربرد فراوان جمله های معترضه گاه طولانی و عربی سبب شده است که فهم کتاب قدری دشوار و دیریاب گردد. با این همه، عبارات و توصیفات شاعرانه و خواندنی در کتاب کم نیست.
از ویژگی های کتاب کاربرد فراوان عباراتی است که به طنز و تعریض و به شیوه «استعاره عنادیّه» در معنی نقیض خود به کار رفته است، مانند: «آن ذات شریف به معنی آن ذات خبیث، «آن صدر» به معنی آن پست، که بی توجّهی به آنها چه بسا خواننده را به بیراهه می کشاند و از مقصود اصلی دور می سازد. نظیر اشتباهی که برای استاد مینوی پیش آمده، که عبارت «عمارت کردن» را که مؤلّف دو جا به طنز و تعریض به معنی ویران کردن به کار برده، به همان معنی اصلی خود گرفته و آن را در دو جای مقدّمه ای که بر ترجمه سیرت جلال الدین نوشته به نقل آورده است.
[ویکی فقه] نفثه المصدور (کتاب). نفثه المصدور، اثر شهاب الدین محمد خزندزی زیدری نسوی ۶۲۲ ه. ق، نامی است که بر کتاب نهاده شده است؛ اما درست دانسته نیست که آیا این نامگذاری از خود مؤلف است یا برگرفته از عبارت متن کتاب: «از نفثة المصدوری که مهجوری بدان راحتی تواند یافت چاره نیست» و «بیا تا به سر نفثه المصدور خویش شویم». موضوع کتاب شرح خاطرات رنج آمیز مؤلف است، از پایان سال ۶۲۷ تا آغاز سال ۶۲۹، است.
کتاب حاضر؛ شامل یک پیش گفتار و چند مقدمه از مصحح، عباس اقبال بر مقاله محمد قزوینی، مقاله از علامه قزوینی، مقاله ای از آقای علامه مینوی درباره مولف و نورالدین نیشابوری می باشد. سپس متن کتاب و در ادامه حواشی و تعلیقات سپس فرهنگ لغات و تعبیرات و کنایات، فائت لغات و تعبیرات و کنایات، فائت حواشی و تعلیقات، و در پایان کتاب فهارس کتاب، ذکر شده است.
وجه تسمیه کتاب
در هر حال این عنوان نامی و اسمی با مسمی بر این کتاب است، زیرا «نفثة المصدور» که در لغت به معنی خلطی است که مبتلا به سینه درد، از سینه بیرون می افکند و به این گونه تنفس خویش را راحت تر می سازد، مجازا به سخنانی گفته می شود که بیانگر دردها و تالمات درونی است، و گوینده با آنها به عقده گشایی و درد دل گویی و شکوه گری می پردازد، و با بیان آنها اندوه درون و عقده های دل خویش را کاهش می دهد. و موضوع کتاب نفثة المصدور بیشتر همین عقده گشایی ها و درد دل گویی ها و شکوه گری هاست.
نثر فنی کتاب
کتاب یکی از متون برجسته نثر فنی است، که با مهارت و استادی تمام نوشته شده و به صنایع و آرایه های گوناگون لفظی و معنوی چون جناس، سجع، ترصیع، موازنه، تناسب، ایهام، خلاف آمد، تشبیه، استعاره، کنایه، مجاز و... آراسته گشته است، و همین الزام به صنایع، که گاه به تکلف نیز می کشد، همراه با علاقه فراوان مؤلف به آوردن واژه ها، ترکیبات، امثال و اشعار عربی و نیز کاربرد فراوان جمله های معترضه گاه طولانی و عربی سبب شده است که فهم کتاب قدری دشوار و دیریاب گردد. با این همه، عبارات و توصیفات شاعرانه و خواندنی در کتاب کم نیست.
ویژگی های کتاب
...
[ویکی شیعه] نفثه المصدور (کتاب). نَفْثَةُ المَصْدور فیما یَتَجَدَّدُ بِه حُزنُ الْعاشور (آه سوزان سینه پردرد، در یادآوری اندوه های روز عاشورا) رساله ای مختصر در باب مقتل سیدالشهداء تألیف شیخ عباس قمی. محدث قمی این کتاب را پس از تألیف نفس المهموم نوشته و به آن ضمیمه کرده است. کلیدی ترین قسمت کتاب، نصایح بیست گانه ای است که مؤلف در خاتمه و پس از اتمام فصول، برای ذاکرین و مداحان امام حسین (ع) بیان می کند.
عباس بن محمد رضا قمی (۱۲۹۴-۱۳۵۹ق) مشهور به شیخ عباس قمی و معروف به محدث قمی از علمای شیعه در قرن چهاردهم قمری در زمینه حدیث، تاریخ، وعظ و خطابه است. وی صاحب تألیفات بسیاری در حوزه های مختلف است که معروف ترین آن ها مفاتیح الجنان، سفینة البحار و منتهی الآمال است. محدث قمی در سال ۱۳۵۹ق در نجف درگذشت و در حرم علی بن ابیطالب (ع) دفن گردید.
این کتاب، مقتل کوتاه و فشرده ای است که شیخ عباس قمی آن را در چند فصل و باب، مرتب ساخته است. محدث قمی دومین اثر در مقتل امام حسین و درباره مصائب اهل بیت را در سال ۱۳۴۲ هجری قمری در جوار حرم امام رضا در مشهد نگاشت.