میرویس

لغت نامه دهخدا

میرویس. [ وَ ] ( اِخ ) میرویس یا میراویس ( 1086 تا 1127 هَ. ق. ). وی از افغانان غلجائی بود و در زمان ضعف دولت صفویه علیه دولت ایران شورید. در ابتدای کار کلانتر قندهار بود اما هنگامی که دولت ایران حکومت قندهار را در سال 1119 هَ. ق. به گرگین خان گرجی سپرد میرویس که مورد سؤظن حاکم واقع شده بود به اصفهان تبعید شد. در اصفهان میرویس به ضعف دولت صفوی پی برد و با دسیسه ای بزرگان دربار شاه را نسبت به گرگین خان بد گمان ساخت و سپس به بهانه زیارت مکه از شاه اجازه سفر گرفت. در آنجا از علمای سنت فتوی گرفت که محاربه با شیعیان موافق احکام شرع است. پس از بازگشت به اصفهان در 1121 هَ. ق. اجازه یافت که به قندهار برگردد. اما میرویس همین که به قندهار رسید سر به شورش برداشت و گرگین خان را کشت وسپاهیان ایران را که به محاصره قندهار فرستاده شده بودند شکست داد و به این ترتیب اساس دولت افغانها را پی ریزی کرد. میرویس در سال 1127 هَ. ق. درگذشت.

فرهنگ فارسی

و در زمان ضعف دولت صفویه علیه ایران شورید. در ابتدای کار کلانتر قندهار بود اما هنگامی که دولت ایران حکومت قندهار را در سال ۱۷٠۷ م . به گرگین خان گرجی سپرد میرویس که مورد سوئ ظن حاکم واقع شده بود به اصفهان تبعید شد. در اصفهان میرویس به ضعف دولت صفوی پی برد و با دسیسه بزرگان دربار شاه را نسبت به گرگین خان بدگمان ساخت و سپس به بهانه زیارت مکه از شاه اجازه سفر گرفت . در آنجا از علمای سنت فتوی گرفت که محاربه با شیعیان موافق احکام شرع است. پس از بازگشت به اصفهان در ۱۷٠۹ م . اجازه یافت که به قندهار برگردد . اما میرویس همینکه به قندهار رسید سر به شورش بر داشت و گرگین خان را کشت و سپاهیان ایران را که به محاصره قندهار فرستاده شده بودند شکست داد و به این ترتیب اساس دولت افغانها را پی ریزی کرد . میرویس در سال ۱۷۱۵ م . در گذشت . صورتی فلکی در نیمکره شمالی هفتمین برج از ۱۲ برج که منطبق با مهرماه شمسی

دانشنامه آزاد فارسی

میرْوِیْس (۱۰۸۶ـ۱۱۲۱ یا ۱۱۲۷ق)
(یا: میراویس) رئیس قبیلۀ غلجایی افغانستان . در زمان حکومت شاه سلطان حسین صفوی کلانتر قندهار بود. در زمان ضعف دولت صفوی برضد دولت ایران شورید، اما گرگین خان (حاکم هرات و قندهار) او را به اتهام توطئه و مداخله در شورش قندهار تحت الحفظ به دربار شاه سلطان حسین به اصفهان فرستاد. پس از مدتی با اغفال سلطان حسین صفوی مورد عفو قرار گرفت و اجازه بازگشت به قندهار را یافت. میرویس در قندهار با همکاری رؤسای غلجایی، گرگین خان را کشت (۱۱۲۱ق) و غلجائیا را به شورش برضد حکومت مرکزی تحریک کرد. شاه سلطان حسین ، در ۱۱۲۳ق، کیخسرو خان برادر زادۀ گرگین خان و در ۱۱۲۵ق، رستم خان را به مقابلۀ افغان ها فرستاد که کاری از پیش نبردند. میرویس قصد حمله به اصفهان را داشت که ناگهان وفات یافت .