جبیل

لغت نامه دهخدا

جبیل. [ ج َ ] ( ع ص ، اِ ) درخت خشک. || جماعت مردم. || جبیل الوجه ؛ مرد زشت روی. ( منتهی الارب ).
جبیل. [ ج ُ ب َ ] ( ع اِ مصغر ) مصغر جبل. ( از معجم البلدان ). کوه کوچک.
جبیل. [ ج ُ ب َ ] ( اِخ ) نام کوهی است در السوق و همان کوه سلع است و برخی گفته اند کوه سلم است. ( از معجم البلدان ).
جبیل. [ ج ُ ب َ ] ( اِخ ) کوهی است میان افاعنه و مسلح. و در آنجا بان روید. ( منتهی الارب ). و آن را جبل البان نیز گویند. ( از معجم البلدان ).
جبیل. [ ج ُ ب َ ] ( اِخ ) نام آبی است متعلق به بنی زیدبن عبیدبن ثعلبه در یمامه. ( از معجم البلدان ).
جبیل. [ ج ُ ب َ ] ( اِخ ) موضعی است بین مشلل از اعمال مدینه و بحر. ( از معجم البلدان ).
جبیل.[ ج ُ ب َ ] ( اِخ ) کوهی است نزدیک فید. ( منتهی الارب ).کوه بزرگ و قرمزی است در شانزده میلی فید و بین کوفه و فید کوهی جز آن وجود ندارد. ( از معجم البلدان ).
جبیل. [ ج ُ ب َ ] ( اِخ ) از نواحی نزدیک حمص است. ( از معجم البلدان ).
جبیل. [ ج ُ ب َ ] ( اِخ ) شهری است از سواحل دمشق. ( منتهی الارب ). این شهر در اقلیم چهارم بطول شصت درجه و عرض سی درجه قرار دارد و شهری است مشهور که بفاصله هشت فرسخی بیروت واقع شده از فتوحات یزیدبن ابوسفیان است و تا 596 هَ. ق. بدست مسلمین بود و در آن تاریخ مورد حمله غربیها قرار گرفت و بتصرف آنان درآمد و پیوسته در تصرف آنان بود تا سال 583 هَ. ق. که صلاح الدین یوسف بن ایوب آنجا را فتح کرد و طایفه ای از کردها را در آن محل سکونت داد تا آن را محافظت کنند. و تا سال 593 بهمین وضع باقی بود و در آن تاریخ کردها آنجا را فروختند و از آنجا کوچ کردند و هم اکنون [ عصر یاقوت حموی ] در تصرف غربیها است. ( از معجم البلدان ). این قصبه و اسکله در ساحل سوریه و میان بیروت و طرابلس قرار دارد و بسیار قدیمی است و در تصرف فنیقیها بود و آن را بنام افایا مینامیدند. و عبرانیها جیبال و یونانیها بیبلوس میگفتند و فنیقیها در آنجا معابدی داشتند که در اساطیر قدیم شهرتی داشته اند. و در عصر خلافت عمر بدست یزیدبن ابی سفیان فتح شد و در جنگهای صلیبی بتصرف فرنگیها درآمد و بعدها صلاح الدین آنجا را از دست آنها درآورد و بسال 689 بتوسط ملک اشرف صلاح الدین خلیل بن قلاوون حاکم مصراز تصرف صلیبیها خارج گردید و سپس بتصرف عثمانیها درآمد. این ناحیه سرزمین آباد و پیشرفته ای بود و علماء مشهوری از آنجا برخاسته بودند ولی در زمان صلیبیهارو به انحطاط رفت. یکی از شهرهای بزرگ و نامور فنیقیه عبارت بود از گوبل در شمال که یونانیان آن را بوبلس یا بیبلس نامیده اند و اکنون شهر کوچکی است بنام جبیل ( جبله ). ( از فرهنگ ایران باستان ص 135 ). و رجوع به قاموس کتاب مقدس و سفرنامه ناصرخسرو ص 18 شود.

دانشنامه عمومی

جبیل (عربستان سعودی). جبیل ( به عربی: مدینة الجبیل ) ، شهری صنعتی در کشور پادشاهی عربستان سعودی واقع در شبه جزیره عربستان است.
این شهر یکی از بزرگ ترین شهرهای صنعتی عربستان و منطقهٔ خاورمیانه به شمار می آید.
این شهر از شهرهای ساحلی کشور عربستان است که در کرانهٔ خلیج فارس واقع شده است.
خط لوله نفت ( تاب لاین ) که از ظهران می آید، از این شهر گذشته سپس به اردن، سوریه و لبنان می رسد.
جمعیت «شهر الجبیل» طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۲۰۰۴ م، برابر با ۲۴ هزار نفر بوده است که ۶۹٪ آن از تابعیت سعودی بوده اند، اکثریت ساکنان شهر جبیل مسلمان سنی هستند
«شهر الجبیل» به دو قسمت تقسیم شده است:
• قسمت اول: «البلد» که مرکز شهر است و خانه های ساکنان مردم شهر در آن قرار دارد.
• قسمت دوم: صنعتی که شرکت های بزرگی که به نام الهیئة الملکیة معروف هستند، در آن قرار دارد و شامل صدها شرکت است. شهر جبیل شهر زیبایی است، در این شهر در حدود ۱۰۰ هزار درخت تزیینی مختلف کاشته شده است.
الجبیل تصغیر «الجبل» است، که به معنای کوه است. و وجه تسمیهٔ شهر به نام «الجبیل»، از آنجاست که کوهی در کنارهٔ دریا وجود داشته است که با زمین یکسان نموده اند و «شهر الجبل» بر فراز آن بنیان گذاری شده است؛ بنابراین نام شهر را «الجبیل» گذاشته اند؛ تنها قسمت کوچکی از قلهٔ کوه ( الجبیل ) باقی مانده است و مشاهده می شود. در دوران قدیم چاه آب شیرینی در این شهر بوده است که از آن قبیلهٔ ( بنی زید بن عبید بن ثعلبه الحنفی ) بوده است.
جبیل (لبنان). جبیل ( به عربی: جبیل ) یک منطقهٔ مسکونی در لبنان است که در استان جبل لبنان واقع شده است. جبیل در دوران نوسنگی پسین بنا نهاده شده و از ۰۵۰۰۰ ۵۰۰۰ ( پ. م ) تا به امروز در آن زندگی جریان داشته است. جبیل یکی از میراث جهانی یونسکو در کشور لبنان است.
جبییل ۵ کیلومترمربع مساحت و ۴۰٬۰۰۰ نفر جمعیت دارد.
شهرهای پاتراس و کادیس خواهرخوانده های جبییل هستند.

دانشنامه آزاد فارسی

جُبَیل
جُبَیل
شهری بندری بر کرانۀ خلیج فارس، در ساحل شرقی عربستان سعودی. این ناحیه در گذشته مرکز مبادلات تجاری منطقۀ شرقی جزیرةالعرب و گذرگاه کاروان ها بوده است و اهالی آن در صید مروارید شهرت داشته اند. بعد از کشف و استخراج نفت در عربستان، بزرگ ترین مجتمع پتروشیمی خاورمیانه در آن جا تأسیس و این محل به نام شهر صنعتی اَلجُبِیل خوانده شد. جبیل در قلب منطقۀ نفت خیز عربستان واقع شده است و کارخانه های عظیم تولیدات شیمیایی، گاز طبیعی و پلاستیک اساس اقتصاد آن جاست و پالایشگاه نفت نیز دارد.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] جُبَیل،شهری بندری است که در مغرب لبنان واقع شده است.
در قسمت شمالیِ مُحافظة (استان) جَبَلِلبنان واقع است. از شمال به قضای بَتْرون (به مرکزیت شهر بندری بترون)، از مشرق به قضای بَعْلَبَک (در استان بِقاع )، از جنوب به قضای کَسْرَوان (به مرکزیت شهر بندری جُونیه) و از مغرب به دریای مدیترانه محدود می شود. مرکز آن شهر جبیل است. قسمتی از رشته کوه المُنَیطَره (در امتداد رشته کوه جبل لبنان) در مشرق شهرستان امتداد دارد. در قضای جبیل، ارتفاع از مغرب به مشرق افزایش می یابد و در بعضی مناطق شرقی به بیش از دو هزار متر می رسد. در مغرب این قضا، دشتهای حاصلخیز ساحلی گسترده شده است. رود پرآب ابراهیم (نام قدیم آن: وادی آدونیس) با جهت عمومی شرقی ـ غربی، سرشاخه های نهر جوز (مسیر اصلی در شهرستان بترون) و چند رود کوچک، زمینهای قضای جبیل را آبیاری می کنند. قضای جبیل از لحاظ آب و هوا به سه بخش تقسیم می شود: قسمت غربی با میانگین دمای بیش از ْ۲۰ در سال، قسمت میانی با میانگین دمای ْ۱۵ تا ْ۲۰، و قسمت شرقی با میانگین دمای ْ۱۰ تا ْ۱۵ در سال (متناسب با اقلیم مدیترانه ای). میانگین رطوبت سالانة این قضا از ۶۰% تا ۷۰% در مشرق، ۶۰% تا ۶۵% در قسمت میانی، و کمتر از ۶۵% در مغرب، متغیر است. همچنین، میانگین بارش سالانة آن جا در مغرب بیش از ۲۰۰، ۱ میلیمتر، در قسمت میانی هزار تا ۲۰۰، ۱ میلیمتر، و در مشرق کمتر از هزار میلیمتر است.
← موقعیت جغرافیایی
در حدود ۳۶ کیلومتری شمال بیروت، کنار دریای مدیترانه قرار دارد. مصب نهر ابراهیم در حدود شش کیلومتری جنوب آن است. آب شهر از چاهها و چشمه ها تأمین می شود. راه اصلی و راه آهن بیروت ـ طرابلس از این شهر می گذرد. شهر عَمْشیت، که در حدود سه کیلومتری شمال جبیل قرار دارد، نزدیک ترین شهر به آنجاست. شهر جبیل با راه اصلی با شهرهای بترون (در حدود پانزده کیلومتری) و طرابلس (در حدود ۴۵ کیلومتری) در شمال، و شهر جونیه (در حدود بیست کیلومتری) در جنوب پیوند می یابد. این شهر دارای چند آبگیر، مراکز گردشگری و آثاری از دوره های پیش از تاریخ، دورة اسلامی و جنگهای صلیبی است.
← پیشینه
جبیل مرکز پرستش اوزیریس (از خدایان باستانی مصریها، همسر ایزیس) و آدونیس (از خدایان باستانی فنیقیها، برادر اوزیریس) بود و مراسم یادبود مرگ آدونیس (از مهم ترین مراسم مذهبی فنیقیان) در تابستانها نزدیک جبیل، هم زمان با یادبود مرگ اوزیریس در اسکندریة مصر، برگزار می شد. جبیل از نخستین شهرهایی بود که با وادی نیل مبادلات تجاری و مناسبات دینی و سیاسی داشت و در این مناسبات، باورهای اساطیری آن ها نیز به یکدیگر منتقل شده است شهر جبیل از مراکز کشتی سازی بود. این شهر قبل از صادرات پاپیروس، مرکز صدور چوب صنوبر مرغوب به وادی نیل بود. در گزارشی آمده است که در ۲۷۵۰ ق م، فرعون، سَنْفُرو، محموله ای متشکل از چوب صنوبر و مواد دیگر را که با چهل کشتی حمل می شد، برای آبادانی وادی نیل از جبیل وارد کرد . از آثار به جا مانده از فراعنه در جبیل، لوحهای منقوش و ظروفی متعلق به ۲۹۰۰ ق م و ۲۴۰۰ ق م است که حاکی از انتشار عقاید دینی در آنجاست.
← دوره کنعانیان
...

ویکی واژه

شهری که در لبنان است.