سویا

فرهنگ معین

(سُ ) [ انگ / فر. ] (اِ. ) گیاهی علفی و یکساله از تیرة پروانه واران با ساقه های پوشیده از تارهای سفید، برگ های متناوب و مرکب از سه برگچه ، گل های سفید مایل به بنفش ، میوة دارای نیام های دراز محتوی دو تا پنج دانه به بزرگی نخود که از برخی گونه های آن روغن می

فرهنگ عمید

۱. گیاهی با برگ های درشت، گل های سفید یا بنفش، و ساقه های پوشیده از تارهای سفید که بلندیش تا یک متر می رسد.
۲. دانه های این گیاه که به درشتی لوبیا، به رنگ زرد، سرخ، یا سفید که در غلافی شبیه غلاف لوبیا جا دارد و دارای مواد غذایی بسیار مفید است، نخود چینی، خلر چینی.

فرهنگستان زبان و ادب

[تغذیه، کشاورزی - زراعت و اصلاح نباتات] ← لوبیاروغنی

دانشنامه عمومی

لوبیا روغنی یا سویا ( به فرانسوی: soja، soya ) یکی از بقولات است. نیام و دانه آن ( لوبیا ) غذای میلیون ها نفر را فراهم می کنند و در تهیه مواد شیمیایی نقش عمده دارند. سویا احتمالاً حاصل اهلی سازی گیاهی وحشی در شرق آسیا است. روغن استخراج شده از دانه های سویا یکی از مهم ترین انواع روغنها است. این روغن حاوی اسید لینولئیک بسیار بالایی است و به همین دلیل از آن نمی توان برای تهیه روغن سرخ کردنی استفاده کرد. دانه سویا از لحاظ اسید آمینه متیونین نسبت به کنجد فقیر است اما از لحاظ اسید آمینه لیزین در سطح بالایی قرار دارد سویا بیش از سایر دانه ها به پروتئین حیوانی شباهت دارد. روغن سویا ۴۹ درصد لینولئیک اسید و ۲۵ درصد اسیداولئیک دارد. میزان پروتئین دانه سویا بسیار بیشتر از سایر دانه های روغنی است. ارقام زیر نشان دهنده تفاوت عمده سویا با سایر دانه های روغنی به لحاظ میزان روغن و پروتئین است. میزان پروتئین سویا۳۰–۵۰ درصد، کلزا۱۸–۲۵ درصد، آفتابگردان ۱۵–۲۵ درصد، گلرنگ ۱۵–۲۵ درصد، کنجد ۱۹–۲۵ درصد، بادام زمینی ۲۵–۳۵ درصد می باشد
میزان روغن در سویا۱۸–۲۵ درصد، کلزا۴۰–۵۰ درصد، آفتابگردان۲۵–۵۰ درصد، گلرنگ۴۰–۵۰ درصد، کنجد۲۵–۴۵ درصد، بادام زمینی۴۵–۶۵ درصد می باشد.
مقدار پروتئین سویا دو برابر سایر دانه های روغنی است اما درصد روغن آن از سایر دانه های روغنی رایج کمتر است. وجود پروتئین زیاد سبب شده است که کنجاله روغن کشیده شده آن برای تغذیه انسان بسیار مناسب باشد.
آرد سویا آردی است حاوی پروتئین و کمی کربوهیدرات، که از آسیاب کردن دانه خشک سویا به دست می آید.
مواد مغذی موجود در یک فنجان ۸۸ گرم آرد سویا بدون چربی:
کالری ۲۰ - کربوهیدرات ۳۴ گرم - پروتئین ۴۱ گرم - کلسیم ۲۱۲ میلی گرم - چربی ۱ گرم - اشباع ۰ - فسفر ۵۹۳ میلی گرم - کلسترول ۰ میلی گرم - آهن ۸٫۱ میلی گرم - سدیم ۱۸ میلی گرم - تیامین ۰٫۶۱ میلی گرم - پتاسیم ۲۰۹۷ میلی گرم - ریبو فلاوین ۰٫۲۲ میلی گرم - الیاف غذایی ۲ گرم - نیاسین ۲٫۳ میلی گرم - ویتامین آ ۴ RE ویتامین ث ۰ میلی گرم
پروتئین بافت دار سویا یا پروتئین بافت دار گیاهی ( TVP ) یکی از محصولات جانبی مهم سویاست که عمدتاً از دانه سویا که روغن آن طی فرایندی گرفته می شود، تهیه می شود. پروتئین بافت دار سویا، در ایران در بسیاری از اوقات، به طور خلاصه با عنوان ها «پروتئین سویا» یا «سویا» خوانده می شود.
سویا (آلاوا). سویا ( به اسپانیایی: Zuya ) دهستانی در استان آلابای اسپانیا است.
در این دهستان 2329 نفر زندگی می کنند. مساحت این دهستان 122. 57 کیلومتر مربع است.
سویا (خواننده). سویا ( به انگلیسی: Soya ) با نام اصلی کیم - سو - یا ( به انگلیسی: Kim So - ya ) ( زاده ۲ آوریل ۱۹۹۰ ) خواننده اهل کره جنوبی است.
سویا (سرده). سویا، لوبیای روغنی ( نام علمی: Glycine ) نام یک سرده از تیره باقلاییان است.
سویا (سوئد). شهر سویا ( به سوئدی: Sävja ) در ناحیه شهری اوپسالا در کشور سوئد واقع شده است. جمعیت این شهر ۲۴۰۵٫۲۷ نفر است.

دانشنامه آزاد فارسی

سویا (soybean)
گروهی از گیاهان بقولاتی (← نیام)، با نام علمی Glycine max، بومی شرق آسیا، به ویژه ژاپن و چین. در ابتدا آن را برای علوفۀ دام پرورش می دادند. سپس، به وفور در مواد غذایی انسان، مثلاً در روغن های آشپزی، مارگارین ها، و همچنین برای تهیۀ آرد، شیر سویا، سس سویا، یا به صورت فرآوری شده مانند تُفو، میسو یا به شکل پروتئین گیاهی سویا مصرف شد. سویا غنی ترین غذای طبیعی گیاهی است. دانۀ خشک شده آن حاوی حدود ۱۸ تا ۲۲ درصد چربی و ۳۵ درصد کربوهیدرات است. از یک هکتار سویا ۱۶۲ کیلوگرم پروتئین، در مقایسه با ۹ کیلوگرم گوشت گاو در هر هکتار، به دست می آید. بیش از هزار نوع از این گونۀ گیاهی یافت شده است. ۵ هزار سال است که این گیاه را در آسیا می کارند. در ۱۶۹۲، گیاه شناس آلمانی، انگلبرت کمپفر، برای اولین بار آن را از ژاپن به اروپا برد. امروزه ایالات متحده امریکا بیش از آسیا سویا تولید می کند. میسو سویای تخمیرشده با دانه های غلات، آب، و نمک است که در سوپ و سس مصرف می شود. سس سویا دانه های تخمیرشده با نمک است. تاماری (سس ژاپنی) شبیه به سس سویا، ولی قوی تر از آن است و به عمل آمدن آن بیش از دو سال طول می کشد. سویا منبع غنی هورمون های گیاهی فیتواستروژن است. به نظر می رسد این هورمون در بدن انسان استروژن های طبیعی بدن را رقیق می کند. استروژن بیش از حد خطر ابتلا به برخی از سرطان های خاص، مانند سرطان سینه، را افزایش می دهد و استفادۀ زیاد از محصولات سویا تا حدی بدن را در مقابل این بیماری حفظ می کند. در ۱۹۹۸، زیست شیمی دانان امریکایی جزیی از سویا را جدا کردند که به پیشگیری از بروز سرطان کمک می کرد. در تحقیقات آزمایشگاهی مشخص شد که استروژن گیاهی، ژنستین، از رشد تومورهای سرطانی پیشگیری می کند.

دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی سَّوِیِّ: درست - راست - کامل - تمام عیار (در عبارت "ثَلَاثَ لَیَالٍ سَوِیّاً " منظور سه شب کامل و در عبارت "بَشَراً سَوِیّاً " منظور انسانی تمام عیار یا خوش اندام ومعتدل و در "صِرَاطاً سَوِیّاً " منظور راه راست است)
ریشه کلمه:
سوی (۸۳ بار)

ویکی واژه

گیاهی علفی و یکساله از تیرة پروانه واران با ساقه‌های پوشیده از تارهای سفید، برگ‌های متناوب و مرکب از سه برگچه، گل‌های سفید مایل به بنفش، میوة دارای نیام‌های دراز محتوی دو تا پنج دانه به بزرگی نخود که از برخی گونه‌های آن روغن می‌گیرند. این گیاه مصرف غذایی بسیار بالایی دارد.